به گزارش مشرق، مراسم افتتاحیه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، صبح امروز سه‌شنبه ۳۰ دی از ساعت ۸:۳۰ با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و رئیس اولین‌نمایشگاه مجازی کتاب تهران و هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در موسسه خانه کتاب و ادبیات آغاز شد.
در ابتدای این‌برنامه ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و رئیس اولین‌نمایشگاه مجازی کتاب تهران به بیان توضیحاتی درباره برگزاری این‌رویداد پرداخت.
سپس هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: معمولا نمایشگاه کتاب به‌خاطر حمایت از ناشران و کتابفروشان برگزار می‌شده و امسال به‌دلیل کرونا، روی چگونگی این‌حمایت، بسیار کار شد. معاونت فرهنگی وزارت ارشاد خیلی تلاش کرد این‌حمایت را تنظیم کند. باید این‌توضیح را بدهم که حداکثر زمانی که می‌شد گذاشت و نمایشگاه را این‌گونه برگزار کرد، تا همین‌روزها بود. چون زمان در حال از دست رفتن بود و تسهیلاتی که به ناشران داده می‌شود از جنس وام است.
وی افزود: این‌کار برای اولین‌بار است که در جهان انجام می‌شود و اتفاقات زیادی ممکن است در آن بیافتد؛ کم و کسری‌هایی باشد. به‌نظرم تا می‌توانیم باید همکاری کنیم تا بتوانیم بهترین استفاده را از آن ببریم. اگر نقد و اشکالی بود می‌شود آن را پس از اجرای کار بررسی کرد. در حال حاضر باید تمرکز روی این باشد که صدای نمایشگاه شنیده شود و همه ایران متوجه شوند که نمایشگاه دارد برگزار می‌شود.
سخنران بعدی این‌مراسم محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر ارشاد بود که گفت: نمایشگاه مجازی کتاب، یک فروشگاه هست اما بیش از آن، یک محل فرهنگی است. پیش‌تر به ما ایراد گرفته می‌شد که چرا دیتا و اطلاعات خانه کتاب و ادبیات را در اختیار عموم قرار نمی‌دهید. الان شرایطی ایجاد شده که این‌دیتاها در نمایشگاه مجازی کتاب در اختیار عموم قرار گرفته است.
نمایشگاه مجازی کتاب، در راستای عدالت فرهنگی برگزار می‌شود و تسهیل در خرید را ایجاد می‌کند. البته ما قبول داریم که یارانه‌ها باید فراتر از حد فعلی برود ولی الان هم یارانه‌ای که داده می‌شود، در حد توان و امکان بوده استوی افزود: نکته دیگر این است که نمایشگاه مجازی کتاب، در راستای عدالت فرهنگی برگزار می‌شود و تسهیل در خرید را ایجاد می‌کند. البته ما قبول داریم که یارانه‌ها باید فراتر از حد فعلی برود ولی الان هم یارانه‌ای که داده می‌شود، در حد توان و امکان بوده است.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد گفت: فضای مجازی ظرفیت زیادی دارد و اگر زودتر کار روی آن را شروع کرده بودیم، شاید می‌توانستیم کشورهای بیشتری را در نمایشگاه مجازی کتاب تهران داشته باشیم. در مجموع امیدوارم نهادهای مختلف مرتبط با نشر بتوانیم در کنار هم، تشویق و تقویتی برای کتابخوانی جامعه باشیم.
پس از سخنرانی جوادی، سرودی که برای اولین‌دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران تولید شده، پخش شد. این‌سرود، شعری از فریدون مشیری، با آهنگسازی کیوان ساکت و خوانندگی فاضل جمشیدی است.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این‌مراسم گفت: نمایشگاه مجازی کتاب تهران ۲ ویژگی دارد؛ ویژگی اول شرایط کرونایی است که در ایران و جهان، تاثیرات زیادی از جمله در اقتصاد و فرهنگ داشته است. یکی از حوزه‌های تاثیرگرفته در فرهنگ، صنعت نشر است که مربوط به ایران و جهان است. در نظرسنجی‌ای که آذرماه امسال توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد، حدود ۶۰ درصد از ناشران معتقدند که از حداقل ۴۰ درصد به بالا، صنعت نشر از کرونا خسارت دیده است. تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی هم در این‌بحث جا دارند.
وی افزود: در همین‌شرایط با وجود همه این‌مشکلات، چند نکته را هم می‌توان در نظر داشت. اول این‌که جامعه نشر ما تکاپو و فعالیت خود را داشته است. در همان نظرسنجی آذرماه، ۶۸ درصد ناشران، کتاب‌های چاپ اول داشتند. این‌آمار نشان می‌دهد علاقه، شیفتگی و توجه جامعه نشر کشور به‌تولید، با وجود کرونا، متوقف نشده است. همچنین طبق نظرسنجی‌های دیگر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، میزان مطالعه کتاب در اوقات فراغت کرونا، افزایش داشته است. بنابراین علی‌رغم صدماتی که فضای کرونا داشته و هنوز هم دارد، به‌نحوی در سبد اوقات فراغت ما، سهم بیشتری را پیدا کرده و پیدا می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در کنار همه این‌مسائل، پاره‌ای از اتفاقات به کمک آمده و نشان داده‌اند که فضای نشر، مهم و قابل توجه است. نمونه‌اش هم طرح‌های حمایتی فصلی خانه کتاب و ادبیات، است که با استقبال روبرو شدند.
امروز دیگر فضای اطلاع‌رسانی صرفا در قالب متن مکتوب نیست. پادکست، نقالی کتاب، فایل‌های صوتی و تصویری و قالب‌های دیگر همه از عناصری هستند که نشان می‌دهند ما در حال حرکت به سمت تبلیغ بیشتر و جدی کتاب در فضای مجازی هستیمصالحی گفت: ویژگی دومی که نمایشگاه کتاب با آن برگزار می‌شود، برپایی در فضای مجازی است. فضای مجازی پیش‌تر به کمک فضای نشر آمده بود اما به‌نظر می‌رسد الان سرعت و شتاب بیشتری پیدا کرده است. نکته نخست در حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی کتاب است. در نظرسنجی آذرماه، از جامعه آماری ناشران پرسش شد انتشار کتاب‌هایشان را چگونه به مخاطبانشان اطلاع می‌دهند. طبق پاسخ‌ها ۶۹ و سه‌دهم درصد از فضای مجازی و بعد راه‌های دیگر استفاده می‌کنند. امروز دیگر فضای اطلاع‌رسانی صرفا در قالب متن مکتوب نیست. پادکست، نقالی کتاب، فایل‌های صوتی و تصویری و قالب‌های دیگر همه از عناصری هستند که نشان می‌دهند ما در حال حرکت به سمت تبلیغ بیشتر و جدی کتاب در فضای مجازی هستیم. بحث بعدی، مساله فروش کتاب در فضای مجازی است. در همان‌نظرسنجی موردنظر، سفارش اینترنتی کتاب از ناشران حدود ۵۰ درصد و از کتابفروشان ۴۸ درصد بوده است.
وی در ادامه گفت: بحث بعدی در فضای مجازی، کتاب الکترونیک است. کتاب‌های الکترونیک، مزاحم کتاب‌های مکتوب و کاغذی نیستند بلکه مکمل‌اند.
وزیر ارشاد گفت: با بیان موارد که گفتیم، نمایشگاه کتاب مجازی تهران، یک‌فرصت چهارم است؛ یک‌تجربه جدید که به اعتبار همین‌جدیدبودنش ارزشمند است. این‌نمایشگاه یکی از تجربیات ارزشمند حوزه فضای مجازی و صنعت نشر خواهد بود. نمایشگاه فیزیکی کتاب هم بدون عیب و نقص نبود. ممکن است نمایشگاه مجازی کتاب تهران، در مقام اجرا با نقص‌هایی هم همراه باشد اما از آن‌جایی که فضای مجازی، فضایی متنوع و با قابلیت‌های مختلف است، حتما یک فرصت است. مثلا می‌تواند با وجود دغدغه‌هایی که در دیپلماسی فرهنگی داریم، کتاب‌های داخل کشور را راحت‌تر به دست ایرانیان خارج از کشور و دیگر مردم جهان برساند. نمایشگاه کتاب مجازی می‌تواند ما را به عدالت فرهنگی نزدیک‌تر کند و مرزهای جغرافیایی را درنوردد. این‌مسائل می‌توانند چشم‌اندازی نمایشگاه مجازی کتاب باشند که ایران، شروع‌کننده آن است. این‌کار، یک‌فرصت برای انسان، تعقل، ارتباط و گفتگو است.
صالحی گفت: مساله دیگر، موضوع اقتصاد نمایشگاه مجازی کتاب است؛ هم کاهش هزینه‌ها و هم کاهش تخلفات. یک‌ناشر شهرستانی وقتی می‌خواست برای نمایشگاه فیزیکی به تهران بیاید، باید سختی‌ها و مسائل زیادی را پشت سر می‌گذاشت اما حالا این‌گونه نیست. همچنین ما در نمایشگاه مجازی، شاهد فضای سالم‌تری در زمینه فرهنگ و اقتصاد خواهیم بود؛ مثلا دیگر شاهد تخلفات مثل فروش کتاب ناشران دیگر در غرفه یک ناشر دیگر نیستیم. در فضای مجازی به‌دلیل کنترل یا بازدارندگی‌ای که به‌خاطر مسائل فنی وجود دارد، نمی‌توان چنین‌تخلفاتی را انجام داد. در مجموع، برگزاری مجازی نمایشگاه باعث کم‌تر شدن تخلفات فرهنگی و اقتصادی رایجی می‌شود که برگزاری فیزیکی شاهدشان بودیم.
همه این‌حرف‌ها به این‌معنا نیست که نمایشگاه فیزیکی کتاب برگزار نشود. نکته این است که فرهنگ مکتوب با نمایشگاه مجازی کتاب، یک بال جدید پیدا کرده و نمایشگاه، نمی‌خواهد تنها و تنها قالب مجازی را برای خود انتخاب کندوی افزود: جهان امروز، جهان داده است. هرمقدار که اطلاعات بیشتر و قدرت پردازش بیشتری داشته باشیم، جریان فرهنگی هم از نظر اقتصادی و هم داده، بیشتر تقویت می‌شود. در فضای نمایشگاه مجازی کتاب، این‌فرصت پیش می‌آید که هم اطلاعات گردآوری شوند و هم این‌که بهره‌برداری‌های بهتری از آن‌ها شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سخنانش گفت: البته همه این‌حرف‌ها به این‌معنا نیست که نمایشگاه فیزیکی کتاب برگزار نشود. نکته این است که فرهنگ مکتوب با نمایشگاه مجازی کتاب، یک بال جدید پیدا کرده و نمایشگاه، نمی‌خواهد تنها و تنها قالب مجازی را برای خود انتخاب کند. اما این، یک قالب است که می‌تواند به کمک قالب‌های سنتی ما بیاید. من از اهالی رسانه می‌خواهم کاری کنند این‌نمایشگاه دیده شود. چون نمایشگاه فیزیکی کتاب در اردیبهشت‌ماه، تبدیل به یک‌سنت شده بود و همه ساعت‌هایشان را برای آن کوک کرده بودند اما امیدوارم اطلاع‌رسانی درباره نمایشگاه مجازی کتاب تهران با کمک رسانه‌ها به‌عنوان یک‌وظیفه ملی، انجام شود.
در پایان این‌مراسم اعلام شد فروش نمایشگاه مجازی کتاب تهران از ساعت ۹ صبح فردا چهارشنبه اول بهمن آغاز می‌شود.
۰۸:۳۳ - ۱۳۹۹/۱۱/۰۵
