به گزارش مشرق به نقل از خبر آنلاین، پاتریک سیل، از میان تمام بازیگران در جریان تحولات خاورمیانه یکی از تاثیرگذارترین و البته دسیسه بازترین آنها قطر است. کشوری که میان ایران و عربستان سعودی واقع شده است. دو کشوری که روابط پر حرف و حدیث بسیاری با هم دارند. دوحه در این حد فاصل تلاش می کند رویکرد مستقل خود را حفظ کند.

سوال اینجاست که چگونه کشوری به کوچکی قطر می تواند تبدیل به محرکی بین المللی شده و مانورهایی در سطح بین المللی بدهد. نخستین پرسشی که به ذهن هر مسافری در دوحه خطور می کند این است که چگونه کشوری با منابع انسانی نه چندان چشمگیر اینچنین جاه طلبی های جهانی و نه تنها منطقه ای دارد؟ دستگاه دیپلماسی این کشور که تقریبا در سرتاسر جهان نماینده دارد تنها 250 دیپلمات را در خود جای داده است. جمعیت این کشور هم به زحمت از 200 هزار نفر فراتر رفته است. با اینهمه تولید ناخالص ملی در این کشور در رتبه نخست جهانی قرار دارد. قریب به دو دهه پیش بود که قطر روند میانجی گری در مسائل منطقه ای را آغاز کرد. در بسیاری از این پرونده ها نیز این کشور بسیار موفق عمل کرد.

مشاجره های میان اریتره و یمن ، اریتره و سودان ، یمن و مبارزان الحوثی در سال 2007 میلادی و یا میانجی گری میان گروه های مخالف لبنانی در سال 2008 و وساطت میان سودان و چاد در 2009 نمونه هایی از میانجی گری های موفق قطر بود. در فوریه 2012 هم قطر میزبان گروه های مخالف فلسطینی در دوحه شد تا منادی صلح در منطقه باشد.

یک سالی که گذشت تغییرات گسترده ای در دستگاه دیپلماسی قطر به همراه داشت. قطر از میانجی بی طرف که در تمام معادلات این حس بی طرفی خود را حفظ می کرد به کشوری تبدیل شد که در جریان ناآرامی ها جانب یکی از طرفین دعوا را گرفت و از حس میانجی گری خود دور شد. به عنوان نمونه در جریان انقلاب لیبی ، قطر کمک شایانی به سقوط دیکتاتوری کرد. این کشور هم نیروهای آموزش دیده خود را به لیبی اعزام کرد و هم 400 میلیون دلار هزینه این جنگ را پرداخت کرد. در سوریه هم دوحه کنار اعراب و مقابل بشار اسد ایستاد و گفته می شود که در تجهیز مخالفان هم نقش چشمگیری را ایفا می کند.

مساله دیگر حمایت بی قید و شرط قطر از جریان اخوان المسلمین در بهارهای عربی است . این موضع گیری غربی ها و ایالات متحده را بسیار متعجب کرده است. غربی ها بیش از 15 سال از عمر سیاسی خود را صرف مقابله با اسلام گراها کردند و اکنون باید خود را برای پذیرش آنها مهیا کنند. در مصر ، تونس ، مراکش و سوریه این جریان اخوان است که با ظرفیت های متفاوت سری در میان سرها پیدا کرده است. نقش جدیدی که قطر در معادلات منطقه ای بر عهده گرفته هم دوست و هم دشمنانی برای این کشور به دنبال خواهد داشت. تضادی که قطر امروز راهبری آن را بر عهده دارد از یک سو در آغوش کشیدن مدرنیته است و از سوی دیگر قرار گرفتن در کنار جریان های اسلام گرایی که غرب انها را رادیکال می خواند.

در میان لیست نه چندان طولانی چهره های شماره یک در ساختار سیاسی قطر، چهار نفر هستند که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت:

شیخ حامد بن خلیفه آل ثانی: وزیر دفاع سابق که اکنون 60 سال سن دارد و تحطیلات نظامی را در بریتانیا گذرانده است. او پدرش را درکودتایی بدون خونریزی در سال 1995 از قدرت برکنار کرده و قطر را در مسیر دلخواه اصلاحات قرار داد.

دست راست امیر شیخ حامد بن جاسم بن جابر آل ثانی 53 ساله است که از 1992 جامه وزیر امور خارجه را بر تن داشت و از 2007 هم نخست وزیر است. بسیاری او را دیپلماتی بین المللی می دانند اما در داخل به تاجری خوش نام هم شهرت دارد. مردی که در خطوط هوایی قطر سرمایه گذاری های هنگفتی داشته است. او را هشتمین سرمایه گذار دنیا می دانند و ثروت شخصی اش را بیش از 35 میلیارد دلار برآورد کرده اند.

سومین چهره همسر دوم شیخ است که در میان زنان رهبران عرب به خوش پوشی و برخوردهای به موقع و دیپلماتیک شهرت دارد. بسیاری او را مادر نوآوری ها و علم روز در قطر می دانند. از میان 5 فرزند ذکور وی شاهزاده شیخ تمیم بن حامد آل ثانی جوانی در دهه سوم زندگیش است که بر زبان فرانسوی تسلط کامل داشته و در داخل قطر هم از محبوبیت بسیاری برخوردار است.

قطر از منابع نفتی و گازی بسیار برخوردار است و بر اساس آمارهای اعلام شده ذخیره نفتی 25 میلیون بشکه ای این کشور می تواند تا 57 سال آینده همچنان به تولید نفت منتهی شود. علاوه بر این قطر سومین ذخیره گازی را هم در اختیار دارد. صادرات گازی قریب به 70 درصد از سود دولتی این کشور را تامین می کنند.

قطر در این سالها دوستان بسیاری برای خود دست و پا کرده و این در حالیست که تمام تلاشش را برای عدم وابستگی به آنها نیز به کار گرفته است. از زمان کودتا یعنی سال 1995 ، امیر قطر رابطه حسنه ای با فرانسه که 80 درصد از تجهیزات نظامی این شور را تامین کرد دارد. وی یکی از اصلی ترین باشگاه های فوتبال قطر را خریداری کرده است و البته در دیگر شرکت های فرانسوی هم سرمایه گذاری هایی کرده است. رابطه قطر با بریتانیا هم در میان کشورهای عربی بی سابقه است.

پایگاه هوایی العدید نیز در آینده نزدیک تبدیل به مقری در اختیار نیروهای امریکایی خواهد شد که دامنه فعالیت این نیروها از خاورمیانه تا شمال افریقا گسترده خواهد بود. بی شک وجود این پایگاه نظامی امریکا در قطر می تواند حاشیه امنی برای این کشور ایجاد کند. قطر در عرصه سیاسی تبدیل به یک مارک بین المللی شده و البته بازیگری جهانی. این همان اهدافی است که رهبران قطر برای این کشور کوچک آرزو داشتند . اما این کشور کوچک هندوانه های بزرگی در منطقه ای بحرانی بلند کرده و شاید کم نباشند کسانی که مصلحت را در همان نقش کوچک میانجی گری می دانند که دوحه در قدیم داشت و امروز به دنبال بسط آن است.