به گزارش مشرق، در ساعات آغازین روز سه شنبه ۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ هواپیماهای نیروی هوایی ارتش ترکیه، مواضع کردها را از سنجار عراق تا قره چوق در حسکه سوریه بمباران کردند. در این حمله بیش از ۲۰ نیروی کرد عراقی و سوری کشته شدند. این اقدام ترکیه در حالی صورت گرفت که نیروهای ارتش این کشور از سال گذشته تا کنون در بعشیقه عراق و الباب سوریه حضور دارند.

اعلام موضع رسمی از سوی ترکیه

بیانیه ارتش ترکیه

ارتش ترکیه پس از انجام این عملیات در بیانیه ای اعلام کرد این اقدام ترکیه که در ساعت ۲ بامداد روز ۲۵ آوریل انجام پذیرفت، در راستای حفظ امنیت ترکیه صورت گرفته است و در آن مواضع حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) و برخی گروه های وابسته به آنها که محل تجمع نیرو و مسیر انتقال سلاح، مهمات، مواد منفجره و تروریست های این حزب به ترکیه بوده، هدف قرار گرفته اند. ترکیه مدعی شد این اقدام در راستای قوانین بین المللی و در حفظ امنیت کشورش انجام شده است

موضع گیری اردوغان

رجب طیب اردوغان در اظهاراتی اعلام کرد اجازه نخواهد داد سنجار به پایگاهی برای حزب کارگران کردستان تبدیل شود و به این حملات ادامه خواهد داد. او اعلام کرد آمریکا، روسیه و بارزانی، رئیس دولت کردستان عراق از این حمله با خبر بوده اند.

مواضع بازیگران منطقه

در جناح مقاومت و حامیان آن، پس از حمله ترکیه، نخست وزیر عراق این اقدام ترکیه را محکوم کرد و آن را نقض حاکمیت عراق توصیف کرد. وزارت امور خارجه عراق و سوریه خواستار موضع گیری جامعه جهانی علیه حملات ترکیه در عراق و سوریه شدند. ایران این اقدام را نقض حاکمیت عراق و سوریه توصیف کرد و روسیه این حملات را غیر قابل قبول خواند.

در جناح مقابل مقاومت اتحادیه عرب هم اقدام ترکیه در حمله به عراق را محکوم کرد و آن را مخالف قوانین بین المللی دانست. آمریکا از حمله ترکیه به شدت انتقاد کرد و وزیر دفاع این کشور این اقدام ترکیه را خطرناک توصیف کرد زیرا یک ساعت قبل از حمله به آمریکا اطلاع داده شده بود و نیروهای آمریکایی چند کیلومتر با منطقه حمله فاصله داشته اند. ازسوی دیگر آمریکا این اقدام ترکیه را تنها اعلام توصیف کرد در حالی که به دلیل حضور ترکیه در ائتلاف آمریکایی مبارزه با تروریسم باید با هماهنگی آنها صورت می گرفت.

علت حمله

با وجود اعلام ترک ها مبنی بر اینکه این اقدام در راستای از بین بردن مسیر ترانزیت مهمات و تروریست ها به ترکیه صورت گرفته است اما این حمله تنها چند ساعت پس از اعلام کردهای عراق برای جدایی از استقلال از بغداد و آمادگی برای انجام رفراندوم در سال جاری میلادی صورت گرفت. در حقیقت این حمله نشان دهنده میزان حساسیت ترک ها به مسئله کردها و تلاش آنها برای جدایی از دولت مرکزی است.

اشتباه محاسباتی ترکیه یا ...؟

ترکیه در حالی با انگیزه دفع هر گونه انگیزه برای استقلال طلبی کردها، این حملات را پایه ریزی کرد و اعلام کرده است به این حملات ادامه می دهد اما در این بخش نه تنها به این مسئله کمکی نکرده، بلکه به استقلال کردستان عراق یاری رسانده است.

کردهای دموکرات عراق به ریاست مسعود بارزانی طی بحرانی که از سال ۲۰۱۲ برای عراق به وجود آمد و بخش وسیعی از خاک این کشور به دست داعش اشغال شد، همواره تلاش کرده اند از این موقعیت- که به ضعف قدرت مرکزی عراق منجر شده است- به نفع استقلال خود بهره ببرند. در این میان کردهای حزب کارگر موسوم به پ ک ک  که در ترکیه و سوریه هم شاخه ای دارند و معارضان مسلح در دو کشور نامبرده محسوب می شوند با حضور در کنار دیگر کردهای عراقی، آنها را در جلوگیری از نفوذ داعش به مناطق کردنشین یاری رسانده اند. لذا مدعی اند پس از خروج داعش باید سهمی در حاکمیت کردی داشته باشند هم اکنون این گروه با سهم خواهی خود، در منطقه کردستان عراق توازن قوا بین کردها به وجود آورده اند و مانعی برای استقلال کردستان عراق محسوب می شوند. اما حمله ی ترک ها به پ ک ک در حقیقت برهم زدن توازن قوا در کردستان عراق به نفع کردهای دموکراتی است که خواستار استقلال کردستان و حاکمیت یافتن حزب دموکرات هستند. در حقیقت باید گفت ترک ها با حملات خود کردهای استقلال خواه دموکرات را که اقدامات عملی وسیعی نیز صورت داده اند تقویت کرده اند.

با وجود توصیف فوق انگیزه ی مقابله ترک ها با استقلال طلبی کردهای عراق زیر سؤال می رود در اینجا سناریوی قابل تصور در راستای انگیزه حمله ی ترک ها چیز دیگری می تواند باشد و آن هم قوت بخشیدن به آمریکایی ها و هم پیمانانشان در منطقه است.

کردهای دموکرات عراق هم پیمان آمریکا و رژیم صهیونیستی اند اما کردهای پ ک ک در راستای اهداف آمریکایی حرکت نمی کنند. تقویت کردهای دموکرات، تقویت اهداف آمریکایی است. ضمن آنکه ترک ها به دلیل درگیری های داخلی شان با کردهای پ ک ک انگیزه بیشتری برای مقابله با پ ک ک دارند.

نکته آخر

حمله ی ترکیه به عراق و سوریه اقدامی در راستای تقویت جناح آمریکایی غربی در منطقه صورت گرفت. ترک ها مواضع کردهایی که دشمن مسلح آنها محسوب می شوند را بمباران کردند اما در حقیقت به کردهای استقلال گرای عراقی کمک کرده اند و این خواسته آمریکا و رژیم صهیونیستی است زیرا پروژه کردستان آمریکایی ها با این اقدام ترکیه تقویت می شود.

ترک ها با این اقدام اگر چه با دشمن مسلح خود مقابله کردند اما از نگاه استراتژیک و راهبردی در راستای منافع خود حرکت نکرده اند زیرا به تشکیل کشور کردی خدمت کرده اند و اگر روزگاری این پروژه به اجرا نزدیک شود بخشی از خاک ترکیه و منافع ملی آنها را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. به ویژه اینکه بخش کردنشین ترکیه بخش قابل توجهی از منابع طبیعی به ویژه منابع آب در ترکیه را تحت تأثیر قرار خواهد داد و این مسئله می تواند به شدت حاکمیت ترکیه را به چالش بکشد.