سرویس جهان مشرق - بحران سوریه این روزها، پر تب و تاب تر از گذشته نشان می دهد و همه جبهه های آن از شمال گرفته تا جنوب شاهد تحولات و رخدادهای بسیار مهم و تاثیر گذار نه تنها در عرصه میدانی و نظامی، بلکه در صحنه سیاسی و دیپلماتیک است.

گزارش را بر حسب اهمیت و اولویت میدانی با تحولات میدانی جاری در مرکز سوریه، یعنی دمشق و محله های اطراف آن آغاز می کنیم که خبرهای خوشایندی از آن به گوش می رسد.

مسدود شدن تونل‌ های تروریست ها در «القابون»

نیروهای ارتش سوریه هم چنان به حملات خود علیه مواضع گروه تکفیری «جبهه النصره» و گروه‌ های هم پیمان با آن در محله «القابون»، در شمال شرقی دمشق ادامه می‌ دهند و در این راستا، موفق شدند، تمام شبکه های تونل‌ بین محله‌ القابون و محله «برزه» را مسدود کنند.

یکی از تونل های کشف شده که محله القابون را به منطقه «عربین» درغوطه شرقی دمشق مرتبط می کند، از چنان وسعتی برخوردار بود که امکان تردد زره پوش ها و نفربرها به راحتی داخل آن وجود داشت و گروه های تروریستی منطقه از آن به عنوان خط اصلی ارتباطی و امداد و کمک رسانی استفاده می کردند.

درگیری های جاری در محور جوبر – القابون، شرق دمشق

عملیات ارتش سوریه از شنبه گذشته در محله القابون آغاز شد و ادامه عملیات نظامی آزادسازی و پاکسازی محله های پیرامون دمشق مانند القابون، جوبر، برزه و حرستا به شمار می آید که دو هفته قبل در محله «جوبر» و با هدف شکست محاصره جبهه النصره در این محله جریان داشت.

اما آزاد سازی منطقه القابون به سه جهت حائز اهمیت است:

- اول آنکه خطر حملات خمپاره ای و موشکی گروه های تروریستی علیه محله های دمشق به ویژه محله «ضاحیه الاسد» که تقریبا به صورت روزانه و مستمر هدف بمباران النصره است، را به شکل چشم گیری کاهش می دهد

نقشه محله القابون در شرق دمشق

- دوم تامین امنیت بزرگراه بین المللی دمشق – حمص که به دلیل استقرار تک تیراندازان بر بالای ساختمان های مرتفع اطراف، آن را به یکی از مناطق ناامن پایتخت و خطرناک برای تردد خودروها و مسافران مبدل کرده است

- سوم قطع ارتباط گروه های تروریستی در محله های اطراف دمشق

به موازات عملیات در محله القابون، دیگر یگان های ارتش سوریه نیز در محور شهر «دوما» موفق شدند، پیشروی های جدیدی را در منطقه «مزارع الریحان»، در نزدیکی شهر «دوما» در غوطه شرقی دمشق محقق و پس از درگیری با عناصر تروریستی وابسته به «جیش ‌الاسلام» چندین نقطه دیگر در اطراف بیمارستان ابن سینا را آزاد کنند.

آنچه از محله القابون دمشق برجای مانده

نگاهی به درگیری های جوبر

محله جوبر به دلیل اینکه مهم ترین خط تماس بین گروه‌ های مسلح و نیروهای ارتش سوریه در دمشق به شمار می ‌آید، در طول بحران سوریه همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و هست. این محله در شمال شرقی شهر دمشق از غرب به محله‌ های باب توما و القصاع و التجاره، از شمال به محله القابون، از شرق به مناطق عین ترما و زملکا و از جنوب به عین ترما و الدویلعه محدود می شود و عمدتا محله ای مسیحی نشین و یهودی نشین است.

جدیدترین عکس هوایی از ویرانه های جوبر

جوبر همچنین دروازه غوطه شرقی دمشق و شاهرگ اقتصادی آن است و به دلیل نزدیکی به میدان «العباسیین» دمشق که تنها 300 متر با این میدان فاصله دارد، برای گروه‌ های تروریستی که سودای نفوذ به دمشق و براندازی نظام را در سر می پرورانند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

قدیمی‌ ترین کنیسه جهان، قدیمی ‌ترین تورات جهان، بارگاه الیاس و خضر پیامبر، غار الیاس نبی که در آن به عبادت و نیایش می پرداخت، مسجد بزرگ جوبر و حمام عتیق از جمله نقاط تاریخی و باستانی این محله است که بالطبع تماما به دست تروریست ها تخریب و نابود شده است.

 نقشه جوبر و موقعیت میدان العباسیین و کارخانه ریسندگی و بافندگی غزل

آغاز ناآرامی ‌ها در جوبر به 22 آوریل 2011 باز می‌ گردد که راهپیمایی‌ های مسالمت آمیز اهالی با نفوذ عناصر مسلح از محله‌ های هم جوار مورد سوء استفاده قرار گرفت. آنها تلاش داشتند، با گسترش دامنه اعتراضات، آنها را ابتدا به میدان العباسیین و سپس دیگر نقاط مرکزی دمشق سوق دهند و زمینه سقوط پایتخت را فراهم کنند، شکست این طرح موجب به دست گرفتن سلاح و آغاز مبازرات مسلحانه تروریستی علیه نظام از اواخر سال 2012 و مبدل کردن جوبر به خط مقدم رویارویی با ارتش و نظام سوریه شد.

کنیسه إلیاهو هانابی در جوبر، قدیمی‌ترین کنیسه جهان

جوبر مهمترین گره دمشق

وجود شبکه گسترده و درهم پیچیده تونل‌ های زیر زمینی که گروه های تروریستی در جوبر را به دیگر محله‌ های تحت اشغال گروه های مسلح دمشق و ریف آن به خصوص منطقه غوطه شرقی و غربی متصل می کند و مجهز بودن آنها به تمام امکانات آزادسازی جوبر را با مشکلات و موانع بسیاری مواجه و حتی آن را به یکی از گره های پیچیده ارتش سوریه در دمشق مبدل کرده است. به همین دلیل پیشروی ارتش سوریه در این منطقه بسیار آرام و کُند صورت می گیرد.

به هر روی نتیجه حملات گروه های تروریستی برای درهم شکستن محاصره جبهه النصره در جوبر پس از 5 روز متوالی درگیری های شدید و نبردهای سخت چیزی جز برجا گذاشتن صدها کشته و زخمی و از دست دادن منطقه صنعتی یا «المعامل»، کارخانه های ریسندگی و بافندگی «الغزل» و شرکت «سادکوب» نبود.

آخرین وضعیت نظامی در جوبر دمشق
تمامی مناطق صنعتی از لوث وجود تروریست ها پاکسازی شد

بیم از دست دادن غوطه، قطر را وارد میدان کرد

آزادسازی مناطقی در ریف دمشق به ویژه منطقه راهبردی غوطه که حلقه ارتباط ریف دمشق به دمشق است، به شدت کشورهای حامی گروه های تروریستی در مرکز سوریه را نگران کرده است.

در این راستا، اگرچه حق تقدم در ورود به عرصه میدانی سوریه براساس توافقات ریاض - واشنگتن برای سعودی ها حفظ شده بود، اما مشکلات مالی گریبانگیر آل سعود و هزینه های سنگین جنگ در یمن موجب شد، قطر بار دیگر در قالب حمایت مالی و نظامی از گروه های تروریستی مستقر در مرکز و جنوب سوریه وارد عرصه میدانی سوریه شود. به این ترتیب، آمریکایی ها نیز با خیالی آسوده تر بر جبهه های شمال و شرق سوریه در پوشش آنچه آن را هماهنگی و همکاری با روس ها عنوان می کنند، متمرکز خواهند شد و به سوء استفاده مالی از شیوخ عرب و فرار از هزینه کرد برای تحقق اهداف اشان در سوریه ادامه خواهند داد.

 نقشه غوطه های دمشق

اما اولین نشانه بازگشت قطری ها به عرصه میدانی سوریه، برگزاری کنفرانس سازمان های غیر دولتی در پاسخ به ندای انسان دوستانه قطر برای کمک به پناهجویان سوری به میزبانی دوحه است که در واقع مقدمه و پیش زمینه کنفرانس بین المللی بروکسل در 5 آوریل با مشارکت سازمان ملل و شماری از کشورها جهت پرداختن به پرونده کمک های بشردوستانه به سوریه شمرده می شود که براساس اعلام سازمان ملل پناه جویان سوری در سال 2017 میلادی نیازمند کمک هایی به ارزش 8 میلیارد دلار می باشند و قرار است، بخش قابل توجهی از این مبلغ توسط قطری ها تامین شود.

به این ترتیب، قطر با همکاری ترکیه در قالب ارائه کمک های بشر دوستانه که شامل فراهم کردن زمینه بازگشت پناه جویان به مناطق اشان و بازسازی خانه های آنها می شود، در واقع به ورود امواج جدیدی از عناصر مسلح به سوریه کمک خواهد کرد.

بالطبع تمرکز کمک ها بر دو گروه تروریستی تکفیری جیش الإسلام و فیلق الرحمن خواهد بود که عمدتا در دمشق و ریف دمشق مستقر هستند و مهمترین مزدوران شیوخ عرب در سوریه به شمار می آیند.

موقعیت شهر حماه در نقشه سوریه

نقشه استان حماه

تبدیل استان حماه به کانون درگیری ها

در حالی ‌که روند عملیات ‌های نظامی در سوریه در جبهه‌ های شمالی شامل ریف ‌های شمالی، شرقی و غربی حلب و پایتخت، شامل دمشق و ریف آن متمرکز بود، یک باره استان «حماه» که از جبهه‌ های نسبتا آرام سوریه شمرده می ‌شد، به کانون عملیات‌ های نظامی و حملات شدید و همه جانبه گروه‌ های تروریستی تبدیل شد. کانون حملات گروه‌ های تروریستی مثلثی راهبردی به طول 50 کیلومتر مربع بود که با سه استان حلب، حماه و ادلب هم جوار بود.

گروه ‌های تروریستی «جبهة فتح الشام» یا همان «جبهه النصره» سابق، «أحرار الشام»، «درع الفرات» و «جیش العزة»، وابسته به «ارتش آزاد» حمله به ریف های شمالی و غربی استان حماه را حمله با هدف تصرف مناطق مابین دو شهرک «کوکب» در شرق و «محرده» در غرب حماه کلید زدند.

 هدف گیری یک گروه تروریستی در ریف حماه

تاکتیک استفاده از عوامل نفوذی موفقیت تروریست ها در ابتدای حملات را به دنبال داشت. به این ترتیب که عناصر مسلح رانده شده از حلب از چند هفته قبل با خودروهای شخصی و پوشش غیرنظامی و از طریق بزرگراه های سریع السیر ریف شمالی حماه در شهرک‌ ها و روستاهای این مناطق نفوذ کرده و زمینه سقوط این مناطق را پیشاپیش هموار کرده بودند.

آزادسازی معردس به دست ارتش سوریه 

مهمترین اهداف گروه‌ های تروریستی از حمله به ریف حماه عبارت بودند، از:

- ناامن کردن پایتخت سوریه

پس از پیروزی ‌های اخیر ارتش سوریه در دمشق و تنگ‌ تر شدن حلقه محاصره النصره در دمشق، شرایط برای آزاد سازی و پاک سازی کامل این مناطق بیش از پیش فراهم می‌ شد و این به معنای بازگشت کامل امنیت به دمشق بزرگ بود که خواست تروریست ها نبود.

- ممانعت از فروپاشی داعش در ریف حلب

موفقیت‌ های ارتش سوریه و محور مقاومت در ریف شرقی حلب که با آزاد سازی شهرک «دیر حافر» همراه بود، گروه تروریستی تکفیری «داعش» را در ریف حلب در آستانه فروپاشی کامل قرار داده بود، بالطبع فروپاشی داعش در این منطقه به معنای فروپاشی دیگر گروه های تروریستی شمرده می شود.

 - ممانعت از آزاد سازی دوما

پاک سازی دمشق بزرگ و ریف شرقی حلب، راه را برای آزاد سازی شهر «دوما» در ریف دمشق به عنوان بزرگ ترین مرکز گروه های تروریستی از جمله «جیش الاسلام»، به عنوان اصلی ترین و مهم ترین مزدور سعودی ‌ها در سوریه هموار و دست عربستان را از بسیاری از مناطق جنوبی و مرکزی سوریه کوتاه می کرد و این به معنای حذف یکی از مهم ترین بازیگران منطقه‌ ای پرونده سوریه است که ریاض به هر طریق ممکن مانع تحقق آن می شود.

گروه های تروریستی تکفیری در شهرک معردس

- تصرف فرودگاه نظامی حماه

تسلط بر فرودگاه نظامی حماه برای جبهه النصره که سودای توسعه مناطق تحت تصرفش در اطراف استان ادلب را دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

- تامین امنیت ادلب

دور کردن خطر ارتش سوریه و متحدین از استان ادلب و تامین امنیت شهر ادلب که جبهه النصره تلاش دارد، همچون داعش آن را به مرکز خلافت «القاعده» در سوریه مبدل کند، هدف دیگر حمله به حماه شمرده می شد.

- تصرف شهر حماه

تصرف شهر حماه به عنوان مرکز استان حماه یکی از مهم ترین اهداف النصره بود. النصره با تصرف شهر حماه درصدد نقض توافق کوی «الوعر» حمص و ممانعت از پاک سازی کامل شهر حمص بود.

همچنین تلاش داشت، ارتباط مجدد بین تروریست های شهرهای «تلبیسه» و «رستن»، در ریف شمالی حمص را فراهم و زمینه بازگشت آنها به شهر حمص را هموار کند و سرانجام اینکه النصره پس از شهر ادلب، مرکز استان ادلب، به شهر حماه، مرکز استان حماه را که هم بزرگ‌ تر و هم مهم‌ تر از شهر «ادلب» است، چشم دوخته است.

 موقعیت میدانی دو شهر رستن و تلبیسه در ریف شمالی حمص

در این حمله بیش از 10 هزار تروریست تکفیری مشارکت داشتند و اولین هدف شهر «صوران»، دروازه ورود به ریف شمالی حماه بود که از دو محور شمال و شمال غرب مورد حمله قرار گرفت تا به دنبال آن بیش از 40 روستا و شهرک علوی و مسیحی نشین مانند خطاب، ارزه، شیحه حماه، شیزر، معرز داف، القرامطه، المجدل، الشیر و بطیش به اشغال تروریست ها درآید.

موقعیت قمحانه در استان حماه

داغ «قمحانه» بر دل النصره ماند

موج طوفانی که گروه های تکفیری آغاز کرده بودند، باز هم با سد «قمحانه» برخورد کرد و دلاوردان و شیر زنان این شهرک که طی بحران سوریه همواره به ایستادگی در برابر گروه‌ های تروریستی معروف بودند، این بار نیز با ایستادگی و مقاومت خود داغ تصرف این شهرک را به دل تکفیری های النصره بگذارند و اجازه سقوط قمحانه را ندهند.

دلاورمردان و شیرزنان (طرامیح) قمحانه

تصرف قمحانه به این دلیل که در 7 کیلومتری شهر حماه و نزدیکی بزرگراه بین المللی حماه – حلب واقع شده، برای گروه های تروریستی از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما رشادت‌ های کمیته های دفاع مردمی قمحانه معروف به «طرامیح» (افراد بلند طبع) بار دیگر تروریست ها را ناکام کرد.

 آزادی معردس در ریف حماه

در جدیدترین تحولات میدانی جاری در این جبهه نیروهای ارتش سوریه موفق شدند، شهرک راهبردی «معردس» و دو روستای الاسکندریة و العبادة و تپه «الدویر» یا (عبادی) را در ریف شمالی حماه آزاد کنند. مجموع مساحت اراضی آزاد شده طی عملیات روز دوشنبه 17 کیلومتر مربع برآورد شده است.

اما با آزادسازی شهرک معردس اهداف بعدی ارتش سوریه آزادسازی شهر صوران، در 2 کیلومتری شمال معردس و شهرک «طیبه الامام»، در 3 کیلومتری غرب معردس خواهد بود.

در شمال استان حماه نیز دیگر یگان های ارتش سوریه مقدمات آزادسازی شهر «حلفایا» و روستاهای به موازات بطیش، الناصریه و کفر طیبة را فراهم می کنند که با آزادسازی این مناطق ریف شمالی غربی استان حماه به طور کامل در اختیار و کنترل ارتش سوریه خواهد بود و به این ترتیب تنها 6 کیلومتر ارتش سوریه را از شهر راهبردی و مهم «مورک» در شمال استان حماه جدا خواهد کرد.

 نقشه میدانی ریف شمالی حماه پس از آزادسازی معردس

آزادسازی 4 منطقه «طیبة الامام»، «مورک» و به دنبال آن «اللطامنه» و «کفر زیتا» خط تماس و درگیری ارتش سوریه در استان حماه را از 45 کیلومتر به 12 کیلومتر کاهش خواهد داد.

آنچه نبردهای حماه برملا کرد

نبردهای حماه به شدت روس ها را خشمگین کرده است، چون بر اساس توافقات صورت گرفته بین مسکو و واشنگتن جبهه النصره مجاز به استفاده از موشک های تاو در نبردهایش نبود، در حالی که در نبردهای ریف حماه بیش از 20 موشک تاو توسط النصره به خدمت گرفته شد که بهای هریک 60 هزار دلار است و هزینه به خدمت گرفتن 20 موشک بیش از یک میلیون و دویست هزار دلار بود که نشان دهنده حجم و میزان حمایت ها و کمک های بی حد و حصر آمریکایی ها از تروریست های تکفیری است.

 عکس هوای از شهر معردس در ریف شمالی حماه

ادامه پیشروی در شرق استان حمص

آخرین تحولات میدانی از شرق استان حمص حکایت از آن دارد که ارتش سوریه و نیروهای مقاومت مواضع خود را در حومه شهر تدمر تثبیت کرده و این نیروها به 3.5 کیلومتری منطقه راهبردی «آراک» رسیده اند. نیروهای سوری و مقاومت هم چنین پس از تثبیت مواضع در سیلوهای شرق تدمر عملیاتی را برای پاک سازی منطقه و ارتفاع «التلیل» آغاز کردند.

 تپه ابو الظهور

اگرچه نیروهای سوری و مقاومت با پیشروی های قابل ملاحظه به 32 کیلومتری منطقه مهم السخنه رسیده اند، اما شعله ور شدن درگیری ها در شمال استان حماه، عملیات در این منطقه را به طور موقت متوقف کرده بود.

مناطق راهبردی و نفت خیز السخنه و آراک در شرق استان حمص نقطه اتصال سه استان دیرالزور، حمص و حماه به شمار می آیند و در گذشته داعش با سیطره بر میدان های نفتی این مناطق پس از استخراج آن را جهت فروش به ترکیه منتقل می کرد، اما با فروپاشی داعش در ریف شرقی استان حلب و از دست دادن تقریبا تمام مناطق تحت اشغال دیگر امکان غارت نفت سوریه و فروش آن به ترکیه وجود ندارد.

موقعیت سه شهر حمص - تدمر - السخنه

از سوی دیگر، باز پس گیری مناطق السخنه و آراک، ارتش سوریه را یک گام دیگر به استان دیرالزور و شکست محاصره نیروهای سوری در شهر دیرالزور نزدیک تر می کند.

جدیدترین تحولات میدانی ریف شرقی و شمالی استان حمص نیز از آزاد سازی تپه راهبردی «أبوالظهور» و کنترل آتش باری بر سد «ابو قله» و منطقه «وادی الحسو» حکایت دارد.

در زمینه اجرای توافق آتش بس و مصالحه کوی «الوعر» در شهر حمص نیز شنبه هفته جاری 966 تروریست مسلح به همراه خانوده‌ هایشان از این محله به استان ادلب منتقل شدند. منابع خبری از احتمال دستیابی به توافقی مشابه الوعر حمص با گروه های مسلح در شهرهای الرستن و تلبیسه، واقع در ریف شمالی حمص خبر می دهند.

 موقعیت تپه ابو الظهور در ریف حمص

شهر آشوب و معادلات در هم پیچیده شمال سوریه

از مرکز و شرق سوریه به شمال آن منتقل می شویم که مناسب ترین واژه برای توصیف اوضاع حاکم بر آن شهر آشوب است. معادلات میدانی در شمال سوریه به شدت در هم پیچیده شده و هر روز شاهد تحولاتی غیر منتظره در این جبهه هستیم.

ترکیه غرق در تضاد و تعارض

بررسی وضعیت جبهه عملیاتی شمال سوریه را با ترکیه آغاز می کنیم. «بن علی ییلدیریم»، نخست ‌وزیر ترکیه، شامگاه چهارشنبه 29 مارس سال جاری با حضور در نشستی مطبوعاتی با موفقیت آمیز خواندن عملیات نظامی این کشور علیه داعش در شمال سوریه، اعلام کرد: ارتش ترکیه به حضور نظامی خود در شمال سوریه پایان می دهد.

نخست ‌وزیر ترکیه طی سخنان خود ضمن عدم رد احتمال بازگشت مجدد ارتش ترکیه به خاک سوریه و خودداری از اعلام تاریخ و موعد خروج نظامیان ترک از شمال سوریه، تصریح کرد: هر عملیاتی که بعد از عملیات «سپر فرات» انجام شود، با نام جدیدی انجام خواهد شد.

ارتش ترکیه در ماه اوت سال گذشته میلادی تجاوز نظامی به شمال سوریه را به بهانه مبارزه با داعش و تامین امنیت مرزهای خود و همچنین ممانعت از پیشروی مبارزان کُرد شمال سوریه آغاز کرده بود.

در طول این مدت ارتش ترکیه با همراهی برخی از گروه های مسلح مورد حمایت آنکارا از جمله «ارتش آزاد» در چارچوب عملیات سپر فرات داعش را از چندین شهر مرزی سوریه مانند جرابلس و الباب بیرون براند.

هنوز گفته های نخست ‌وزیر ترکیه صورت واقعی به خود نگرفته و خروج نظامیان ترکیه از شمال سوریه عملی نشده بود که دوم آوریل جاری «مولود چاوش اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه در جمع خبرنگاران و حین عزیمت به اجلاس وزیران خارجه ناتو در بروکسل اعلام کرد که آنکارا در شرایط کنونی برنامه ای برای خروج نظامیانش از سوریه ندارد و این حضور تا بازگشت شرایط عادی به مناطق آزاد شده [که البته مناطق تحت تصرف گروه های تروریستی مورد حمایت ترکیه است] در شمال سوریه ادامه دارد.

یک روز بعد از این اظهارات «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه از تدارک آنکارا برای انجام عملیات ‌های نظامی بیشتر در سوریه خبر داد. این تشتت مواضع ترکیه تاکید می کند که اردوغان دریافته، بازنده میدان بزرگ میدان سوریه است، چون منابع آگاه تاکید می کنند، دور جدید توافقات حاصل شده بین روسیه و آمریکا بر بی نقش کردن ترکیه در سوریه تاکید دارد و اردوغان که به این موضوع پی برده، نمی خواهد با خروج از شمال سوریه چنین سرنوشتی را برای خود در پرونده سوریه رقم بزند.

حضور نظامیان آمریکایی، فرانسوی و انگلیسی

هنوز حضور نظامی آمریکا در شمال سوریه برای محافل منطقه ای و بین المللی هضم نشده که از گوشه و کنار خبرهای مبنی بر حضور نظامی فرانسوی ها در شمال سوریه نیز به گوش رسید تا در ادامه آن انگلیسی ها هم جهت خالی نکردن میدان برای رقبا از حضور نظامی خود در شمال سوریه خبر دادند.

به نظر نمی رسد، درک اهداف پشت پرده چنین حضورهایی سخت باشد، به گونه ای که می توان مهمترین اهداف آمریکایی ها بر حسب اهمیت را به ترتیب ذیل ملاحظه کرد:

- آغاز طرح تجزیه و تقسیم سوریه

- تشکیل مناطق امن که زیر مجموعه هدف بسیار مهم تجزیه به شمار می آید

- اجرای طرح فدرالیته کردن سوریه که در زیر مجموعه هدف بسیار مهم تجزیه قابل ارزیابی است

- به بن بست کشاندن راه حل سیاسی و تاکید بر راه حل نظامی

- رویارویی مستقیم داعش با ارتش سوریه و نابودی و فروپاشی دو طرف به دست یکدیگر

- سیطره بر منابع و میدان های نفتی و گازی سوریه و غارت منابع طبیعی و ملی این کشور

- احداث بزرگ ترین پایگاه نظامی در خاورمیانه، در استان رقه جهت اشراف بر تحولات منطقه ای

- افزایش و گسترش نفوذ در شمال سوریه به طور خاص و منطقه خاورمیانه به طور کلی

- تحریف و گمراه سازی افکار عمومی جهان به عنوان اینکه آمریکا پرچمدار مبارزه با تروریسم در جهان است و در این راه ضروری است، آزادسازی رقه از اشغال داعش به نام آمریکایی ها رقم بخورد

در این بین طبیعی است، کشورهایی چون استعمار پیر انگلیس و فرانسه که زمانی سوریه مستعمره این کشور تلقی می شد، تلاش کنند، با ثبت حضور خود در عرصه میدانی سوریه سهمی از این غارت و تاراج ملل و کشورهای منطقه ببرند.

در همین راستا، مطبوعات انگلیس از مشارکت نیروهای هوایی ویژه این کشور در عملیات باز پس گیری فرودگاه «الطبقه» و سد فرات،‌ در ریف شمالی رقه در کنار گروه مسلح موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک»، مورد حمایت آمریکا خبر دادند.

کُردهای سوریه

اگرچه گفته شده، ترکیه بزرگ ترین بازنده معادلات شمال سوریه است، اما برخی از تحلیلگران معتقدند، این کُردها هستند که به امید واهی دستیابی به استقلال که امری محتمل به نظر نمی رسد، اما دست کم دستیابی به خودمختاری رو به آمریکایی ها کرده و به کاخ سفید امید بسته اند.

معلوم نیست، کُردها از درک این واقعیت عاجزند یا خود را به ندانستن و بی خبری می زنند که آمریکا آنها را به پلی برای رسیدن به اهداف خود در سوریه مبدل کرده است.

ابهام در مواضع کاخ سفید و عدم شفافیت رویکردی آمریکایی ها در قبال کُردها زمانی بیش از پیش نمود یافت که وقتی نمایندگان کُردهای سوریه ژنو درخواست تشکیل کشور مستقل کردستان سوریه و الحاق رقه به آن یا دست کم تشکیل منطقه خودمختار وابسته به دولت مرکزی دمشق را مطرح کردند، وزارت خارجه آمریکا فورا در پاسخ بر موضوع تعیین سرنوشت و آینده سوریه به دست مردم سوریه و عزم ائتلاف بین المللی برای حمایت از دیگر گروه های مسلح سوری به اصطلاح میانه رو در مبارزه با داعش تاکید کرد تا مشخص نشود، کاخ سفید بلاخره با خواسته کُردها برای تشکیل دولت مستقل یا فدرال در سوریه موافق است یا خیر.

این موضع مبهم آمریکا از این درک نشات می گیرد که آمریکایی ها به خوبی می دانند، برای آنان که به دنبال تثبیت حضور و گسترش نفوذ خود در شمال و شرق سوریه هستند، نمی توانند، از کُردها که در مساحت بزرگی از این منطقه حضور دارند، چشم پوشی کنند.

در عرصه میدانی نیروهای سوریه دموکراتیک موفق شدند، فرودگاه نظامی «طبقه» را تصرف کنند. تصرف این فرودگاه حامل پیام های مهمی است و می تواند، به تحولاتی مهم در عرصه میدانی سوریه منتهی شود، چون سیطره کُردها بر این فرودگاه به معنای سیطره آمریکایی ها بر یکی از مهمترین فرودگاه های نظامی سوریه است که می تواند، به عنوان پایگاهی برای پرواز جنگنده های آمریکایی و ائتلاف بین المللی در عملیات آزادسازی رقه مورد استفاده قرار گیرد.

مهم تر از آن، اینکه این احتمال قریب به یقین وجود دارد که آمریکایی ها این فرودگاه را به هفت پایگاه نظامی خود در شمال سوریه اضافه کنند. این در حالی است که مطبوعات انگلیسی در گزارش های خود از به خدمت گرفتن و استفاده نظامیان انگلیسی از این فرودگاه به عنوان مرکز عملیات خود سخن گفته اند.

آنچه بر اهمیت تصرف این فرودگاه توسط نظامیان کُرد می افزاید، موقعیت جغرافیایی آن است که محل تلاقی استان های دیر الزور، حلب، حماة و حمص شمرده می شود و مهندسان آمریکایی منتظر یک اشاره هستند تا عملیات بازسازی و بهبود زیر ساخت های آن را آغاز کنند.

اگرچه رسانه های آمریکایی اعلام کرده اند، مرکز فرماندهی و اتاق عملیات آمریکا در نبرد رقه، پایگاه نظامی این کشور در کوبانی یا همان «عین العرب» در ریف شمالی استان حلب خواهد بود.

ارتش سوریه و متحدین

اما ارتش سوریه و متحدین پس از آزادسازی شهرک راهبردی «دیر حافر» در ریف شرقی استان حلب، پیشروی به سمت فرودگاه نظامی «الجراح» یا «کشیش» را ادامه داده و هم اکنون از سه جهت غربی، شمالی و شرقی این فرودگاه را به محاصره خود درآورده اند. داعش با از دست دادن شهرک دیر حافر در عمل فاقد موجودیت تاثیرگذار در این بخش از استان حلب است.

در ریف غربی شهر حلب، ارتش سوریه و نیروهای متحدین با گروه های تروریستی مسلح در منطقه خانه های سازمانی «مهنا» در نزدیکی مقر یگان توپخانه ارتش سوریه و همچنین محور «مسجد الرسول الأعظم» محله «جمعیة الزهراء»، در غرب شهر حلب به شدت درگیر شدند، به گونه ای که دو طرف از انواع سلاح های سنگین و نیمه سنگین علیه یکدیگر استفاده کردند.

همچنین نیروی هوایی ارتش روسیه و سوریه و توپخانه ارتش سوریه مواضع تروریست ها در مناطق اللیرمون، کفر حمره و معارة الأرتیق را در ریف غربی شهر حلب و روستای البنجیرة و مناطق بردة و هوبر و شهرک های العیس، زربة و برنة در ریف جنوبی شهر حلب را به شدت بمباران کردند.

هدف از این حملات هوایی و توپخانه ای بررسی وضعیت نظامی و توان جنگندگی گروه های مسلح و به دست آوردن اطلاعاتی از نقاط ضعف و قوت آنها در ریف های جنوبی و غربی شهر حلب عنوان شده است.

 نقشه منطقه وادی یا حوض یرموک در استان درعا

چشم امید داعش به فرار از بحران جنوب از درب اردن

نقطه مقابل شمال، جبهه عملیاتی جنوب سوریه نیز این روزها شاهد تحرکاتی از سوی گروه های تروریستی است، جبهه ای که پیچیدگی های حاکم بر آن نه تنها کمتر، بلکه به نوعی بیشتر از جبهه شمالی است، آن هم به دلیل وجود بازیگران تاثیر گذاری مانند اردن و اسرائیل و حمایت آنها از گروه های تروریستی فعال در جنوب سوریه که به یکی از مهمترین موانع آشتی های ملی تبدیل شده است.

مهمترین گروه های فعال در جنوب سوریه جبهه النصره و داعش هستند که در این بین کانون اصلی تمرکز داعش منطقه «وادی یرموک»، در غرب شهر درعا است که به شکلی مثلثی به مرزهای اردن، جولان اشغالی و مناطق جنوبی سوریه منتهی می شود.

منطقه بسیار زیبای وادی یرموک در استان درعا که به پناهگاه داعش مبدل شده است

درگیری گروه های تروریستی از جمله داعش با دیگر گروه های مسلح منطقه، استان درعا را به میدان انتقام های خونین بین این گروه ها مبدل کرده است. با این حال داعش توانست با گسترش نفوذ خود در استان درعا تا مرزهای اردن و جولان اشغالی پیشروی کند.

 موقعیت منطقه اللجاه در استان درعا

در این میان عواملی چون برخورداری از حمایت رژیم صهیونیستی و شکست در شمال و شرق سوریه، داعش را واداشته به هر طریق ممکن جنوب سوریه را برای خود حفظ کند، اما جدای از ارتش سوریه و نیروهای مقاومت و متحدین، داعش در این منطقه با رقیبی قدر به نام جبهه النصره مواجه است که از حمایت گسترده اتاق عملیات «الموک» در اردن و همچنین رژیم صهیونیستی برخوردار است و در کنار آن اردن به شدت از نفوذ داعش در خاکش نگران است، به همین منظور اردن در این اواخر گام های نه چندان موفقی را با هدف متحد کردن گروه های مسلح جهت مقابله با داعش در جنوب سوریه برداشته بود.

 داعش در وادی یرموک

نکته حائز اهمیت اینکه با وجود نگرانی های اردن از گسترش نفوذ داعش در جنوب سوریه،‌ ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا نه تنها عملیاتی علیه مواضع داعش در استان درعا انجام نداده است، بلکه هفته گذشته مناطق جنوب سوریه از جمله «حوش حماد» در نزدیکی «اللجاه» شاهد ورود کاروان‌ های بزرگ داعش از سمت تدمر به این مناطق از مسیری بود که جزو مناطق تحت تصرف ارتش آزاد و جبهه النصره شمرده می شوند، بدون آنکه مورد کوچکترین تعرضی از سوی این گروه ها قرار گیرند، با توجه به اینکه مقصد این گروه ها وادی یرموک خواهد بود که فاصله چندانی با استان سلفی خیز و مرزی «الزرقاء» اردن ندارد، باید در انتظار تحولات بسیار مهم در جنوب سوریه باشیم که مهمترین بازیگر در آن داعش خواهد بود.

 درگیری های ارتش سوریه با گروه های تروریستی در شهر درعا - محله المنشیه

علی رغم آنچه گذشت، روزهای اخیر شهر درعا، مرکز استان درعا شاهد درگیری های بسیار شدید ارتش سوریه و نیروهای مقاومت با عناصر وابسته به جبهه النصره در منطقه درعا البلد بود.

رشوه اسرائیل به اسد برای چشم پوشی از تهران

رژیم صهیونیستی از جمله بازیگرانی است که با نگرانی بسیار تحولات سیاسی و میدانی سوریه را رصد می کند، چون صرف نظر از اهدافی که در پرونده سوریه جست و جو می کند، می داند، هرگونه تحرکی که بر خلاف اهداف و منافع این رژیم در پرونده سوریه صورت گیرد، به راحتی می تواند، موجودیت این رژیم را به خطر بیاندازد و در این بین آنچه در ماه های اخیر به شدت موجبات نگرانی صهیونیست ها را فراهم کرده، حضور فعال و قدرتمند مقاومت حزب الله و جمهوری اسلامی ایران به عنوان مهمترین و اصلی ترین حامی ارتش، دولت و مردم سوریه است.

نمایی از جولان اشغالی سوریه

در این راستا، روزنامه صهیونیستی «معاریو» در گزارشی افشا کرد، اسرائیل با وساطت طرف سوم که نامی از آن نبرده، اقدام به ارسال نامه هایی برای دمشق کرده و در آنها از نظام سوریه خواسته، در صورت چشم پوشی از تهران یا حزب الله یا گروه های بسیج مردمی شیعی حاضر است، برای حل بحران سوریه از طریق سیاسی وارد عمل شود و به تجاوزات نظامی گاه به گاه خود پایان دهد.

موقعیت جولان اشغالی سوریه در نقشه

التماس ها و عجز و  لابه های صهیونیست ها به اینجا ختم نمی شود، بلکه تل آویو متعهد شده، در صورت جدایی دمشق از تهران و حزب الله حاضر است، به حضور نظامی سوریه در مناطق جنوبی جولان اشغالی براساس توافق آتش بس بعد از سال 1973 میلادی تن دهد.

هرچه از بحران سوریه می گذرد و نشانه های پیروزی نظام سوریه و بشار اسد و محور مقاومت آشکار می شود، نگرانی ها و وحشت رژیم صهیونیستی از ادامه حضور بشار اسد در قدرت و گسترش نفوذ جمهوری اسلامی ایران و حزب الله در سوریه به طور عام و جنوب آن به ویژه منطقه جولان دو چندان می شود.

توافق فوعه و کفریا

به نظر می رسد، توافق «فوعه و کفریا» در حال ورود به مرحله اجرایی و عملی است و بر این اساس شماری از اهالی این دو شهرک شیعه نشین در محاصره به دست گروه های تروریستی تکفیری از جمله جبهه النصره و احرار الشام در ریف شمالی استان ادلب که عمدتا زنان، کودکان، بیماران و مجروحان را شامل می شود، خود را آماده خروج از این محاصره می کنند.

مجروح شدن یکی از جوانان کفریا و فوعه در حمله خمپاره ای گروه های تروریستی تکفیری

همچنین بخشی از افرادی که قرار است، از این دو شهرک خارج شوند، خانواده های شهدا هستند، لذا به آنها اطلاع داده شده تا آماده خروج شوند و به عنوان اولین گروه سه‌ شنبه آینده از این مناطق تحت محاصره خارج خواهند شد و مابقی افراد مشمول بندهای توافق به ترتیب بنابر توافقات از این دو شهرک خارج خواهند شد.

یک منبع مسئول حاضر در مذاکرات کفریا و فوعه در این خصوص تصریح کرد که توافق کفریا و فوعه بین هیأتی به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از متحدان سوریه و نمایندگان گروه‌ های مسلح با نظارت قطر به عنوان حامی این گروه‌ ها به دست آمده است.

 فاتن عیدو ابو الخیر 37 ساله از اهالی کفریا و فوعه به دلیل کمبود دارو و نبود تجهیزات پزشکی مورد نیاز جان خود را از دست داد

این توافق بر تخلیه و خارج شدن حدود هشت هزار نفر از مردم ساکن فوعه و کفریا در مقابل خروج هشت هزار تروریست مسلح به همراه خانواده های اشان از شهرک‌ های «مضایا» و «الزبدانی»، واقع در ریف دمشق که در محاصره ارتش سوریه و مقاومت حزب الله است و انتقال به سمت ریف ادلب تاکید می‌ کند.

گفتنی است، این اولین بار نیست که دولت قطر وارد چنین مذاکراتی می ‌شود. مسئولان سوری تا کنون دستیابی به این توافق را نه تکذیب کرده ‌اند و نه تایید .