سرویس جهان مشرق- یوکیو آمانو دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی که حدود یک ماه به پایان دومین دور از مدیرکلی او در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باقی مانده بود، بار دیگر برای رقابت با سایر نامزدها اعلام آمادگی کرد و اکنون با توجه به کنارکشیدن رقیب قدرتمند و طی جلسه‌ای در شورای حکام، برای ۴ سال دیگر نیز برای این کرسی بین‌المللی تعیین شد.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با رأی‌گیری در شورای حکام تعیین می‌شود و مورد تأیید مجمع عمومی قرار می‌گیرد، مسأله‌ای که برای آمانوی 70 ساله تقریباً نهایی است. شورای حکام از نمایندگان ۳۵ دولت تشکیل شده است. آمانو برای رسیدن به ریاست باید با رقبای خود در برابر شورای حکام نشسته و برنامه های خود را ارائه می‌داد، اما مهمترین رقیب او رافائل گراسی، نماینده آرژانتین تمایل چندانی به رقابت نشان داد.
گفته می‌شد رافائل گراسی که سابقه‌ای طولانی در وین دارد و اخیراً ریاست گروه تأمین‌کنندگان هسته‌ای را در اختیار داشته، تمایل به ریاست داشته اما اکنون به نظر می‌رسد آرژانتین او را در سال ۲۰۲۱ میلادی به میدان رقابت روانه خواهد کرد.
یوکیو پس از دو دوره نسبتاً کم‌چالش در مدیریت، بعید بود کار سختی برای شکست‌دادن رقبا داشته باشد، از این رو ژانویه ۲۰۱۶ نیز در آغاز سال پایانی دوره‌اش تمایل خود را علناً برای دور سوم ابراز کرد. پیشتر محمد البرادعی با سه دوره (۱۹۹۷-۲۰۰۹)، هانس بلیکس با چهار دوره (۱۹۸۱-۱۹۹۷) و سیگوارد اکلوند با پنج دوره (۱۹۶۱-۱۹۸۱) نشان دادند تکرار مدیر کلی کار دشواری نیست. تنها اولین مدیر کل یعنی استرلینگ کُول آمریکایی برای یک دوره (۱۹۵۷-۱۹۶۱) در این سِمت قرار داشت.
آمانو دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفته پرونده‌هایی در آژانس باز شده که باید آن را پیگیری کند، از جمله برنامه هسته‌ای کره شمالی و پیش‌گیری از دست‌یابی گروه‌های تروریستی به تسلیحات هسته‌ای.
اعلام اولویت‌های آمانو در دوره جدید: از پیگیری مستمر اجرای توافق هسته‌ای توسط ایران و موافقت با تکرار این الگو در کره شمالی تا توسعه صنایع صلح‌آمیز و ایمن هسته‌ای در جهان و افزایش حضور زنان در سطوح عالی آژانس
آمانو در پرونده هسته‌ای ایران طی سال‌های پس از البرادعی، همواره پیرو سیاست ایالات متحده بوده است. هر گاه فشار ایالات متحده بر ایران بیشتر می شد، گزارش‌های دوره‌ای او حاوی ایرادات و شبهات بیشتری در مورد برنامه هسته‌ای کشور ما بود و پس از انعقاد توافق هسته‌ای با ایران ناگهان لحن گزارش‌های او از حل‌شدن پرسش‌های سازمان در مورد فعالیت‌های ایران حکایت کرد. بنابر این عمده اولویت‌های او تحت تأثیر قدرت‌های هسته‌ای به ویژه آمریکا است.
اساساً آمدن آمانو زمانی کلید خورد که دولت ایالات متحده در زمان بوش، البرادعی را به حمایت از ایران متهم می‌کرد (!) و خواستار بیطرفی آژانس در پرونده هسته‌ای ایران بود. حالا نیز با توجه به پیروزی دانلد ترامپ در ایالات متحده که به شدت منتقد توافق هسته‌ای ایران است، دو دیدگاه در مورد نقش آمانو در دوره بعد نسبت به تداوم برجام مطرح است:
* آمانو با توجه به نقشی که برای خود در انعقاد توافق هسته‌ای قائل است و به آن افتخار می‌کند، تداوم حضورش منجر به مقاومت او برابر واشینگتن برای لغو قرارداد خواهد شد.
* آمانو با توجه به سابقه‌اش در پیروی از سیاست‌های غرب، به تدریج دیدگاه‌های انتقادی نسبت به برجام را مطرح می‌کند و اگر حمایت کامل طرف‌های اروپایی از برجام تداوم نیابد، آمانو نیز برای تداوم آن تلاش نخواهد کرد.
سوابق ملی و بین‌المللی آمانو
یوکیو آمانو، متولد ۱۹۴۷ و فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه توکیو است. او علاوه بر ژاپنی به دو زبان انگلیسی و فرانسوی مسلط است.
* برعهده‌گیری مدیریت تحقیقات مؤسسه پژوهشی امور خارجه در توکیو (۱۹۸۸)
* مدیر بخش دو بخش دانش هسته‌ای و انرژی هسته‌ای در وزارت امور خارجه (۱۹۹۳)
* انتصاب به عنوان سرکنسول ژاپن در مارسی فرانسه (۱۹۹۷)
* مأموریت‌های سیاسی از سوی وزارت امور خارجه ژاپن در بلژیک، لائوس، ویتنام، سوئیس و ایالات متحده
* معاون مدیر کل امور کنترل سلاح در وزارت خارجه ژاپن (۱۹۹۹)
* رئیس گروه امنیت هسته‌ای جی۸ (۲۰۰۰)
* عضو مرکز امور بین‌المللی Weatherhead در دانشگاه هاروارد آمریکا (۲۰۰۱)
* کارشناس ژاپن در میزگرد موشکی سازمان ملل
* رئیس دپارتمان خلع سلاح و عدم اشاعه هسته‌ای (۲۰۰۲-۲۰۰۵)
* وزیر امور خارجه ژاپن (۲۰۰۲-۲۰۰۵)
* رئیس شورای حکام (۲۰۰۵-۲۰۰۶)
* نماینده ژاپن در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (۲۰۰۵-۲۰۰۹)
* مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (۲۰۰۹ تا کنون)
منابع
https://www.iaea.org/newscenter/statements/introductory-statement-to-the-board-of-governors-۱۹-september-۲۰۱۶
https://www.iaea.org/newscenter/statements/remarks-director-general-yukiya-amano-new-year-reception
https://www.iaea.org/newscenter/multimedia/videos/iaea-board-of-governors-reappoints-director-general
http://energy.economictimes.indiatimes.com/news/renewable/u-n-nuclear-chief-set-for-re-election-as-rival-steps-aside-diplomats/۵۶۱۰۳۳۸۸
