به گزارش مشرق، اولین سالگرد وقوع فاجعه غمناک و دردناک منا در حالی فرا رسیده است که طی یک سال گذشته و علی رغم حجم وسیع فاجعه، حکام سعودی به عنوان مسئول اصلی وقوع آن نه تنها یک عذرخواهی ساده از مسلمانان جهان و خانواده های قربانیان نکردند، بلکه همچنان بر کفایت و شایستگی خود برای اداره مناسک حج اصرار ورزیده و می ورزند. فاجعه منا؛ حادثه ای که عید مسلمانان را به عزا تبدیل کرد
در جریان فاجعه خون‌بار مِنا حدود ۵۰۰ نفر از حاجیان ایرانی که برای زیارت خانه خدا عازم مکه مکرمه شده بودند، مظلومانه جان باختند. در میان جان‌باختگان این فاجعه نام «غضنفر رکن آبادی» سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان نیز به چشم می خورد؛ کسی که سعودیها از بیخ و بُن، منکر حتی حضور وی در مکه مکرمه شده بودند.
اندکی پیش از این فاجعه غمناک منا نیز شاهد سقوط جرثقیل بر سَر زائران خانه خدا در مسجدالحرام بودیم؛ حادثه ای که در نهایت به جان باختن بیش از ۱۰۰ زائر و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ تَن دیگر منجر شد. پس از این دو حادثه دردناک که سعودیها هنوز هم پاسخ قانع کننده‌ای در خصوص علت وقوع آنها به مسلمانان جهان نداده اند، حدود دو ماه پیش وزارت بهداشت عربستان سعودی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که ازدحام جمعیت در منطقه الحرم در نزدیکی هتل «دار التوحید» مکه باعث زخمی شدن دست کم ۱۸ نفر شده است.
در حال حاضر بیش از ۱۰۰ سال است که حکام سعودی مسئولیت اداره مناسک حج را بر عهده دارند، با این حال آنها هیچگاه از اتفاقات رخ داده برای حجاج در طول این سالها به منظور جلوگیری از وقوع حوادث مشابه، عبرت نگرفته اند. وقوع حوادث و فجایع پی در پی برای حجاج بیت الله الحرام طی سالهای گذشته تنها یک پیام را مخابره می کند و آن چیزی جز «بی کفایتی» خاندان سعودی در اداره مناسک حج نیست.
بی کفایتی رژیم سعودی در اداره مناسک حج به قیمت جان بیش از هفت هزار نفر از مسلمانان تمام شد؛ مسلمانانی که مظلومانه در گرمای شدید هوا و با لب تشنه جان باختند. با این حال، نکته قابل تأمل این است که سعودیها همچنان خود را شایسته اداره فریضه الهی حج می‌دانند.
نمونه هایی از حوادث رخ داده برای حجاج بیت الله الحرام در موسم حج؛
*در سال ۱۹۸۷ زمانی که حجاج ایرانی شعار برائت از مشرکین را سر می‌دادند با هجوم مسلحانه نیروهای امنیتی عربستان مواجه شدند. در این حادثه ۴۰۲ نفر از جمله ۲۷۵ ایرانی کشته و ۶۴۹ نفر از جمله ۳۰۳ ایرانی زخمی شدند. گرچه عربستان ادعا کرده بود که خشونت از سوی کاروان حجاج ایرانی آغاز شده اما شمار بالای زنان ایرانی در میان قربانیان نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی عربستان به راحتی به سوی حجاج بی دفاع آتش گشوده اند.
*در سال ۱۹۹۰ دست کم ۱۴۲۶ حاجی به دنبال ازدحام در تونل منتهی به محل رمی جمرات جان باختند.
*در سال ۱۹۹۴ در پی ازدحام جمعیت برای رمی جمرات ۲۷۰ نفر جان باختند.
*در سال ۱۹۹۷ در پی آتش‌سوزی در خیمه‌های نصب شده برای حجاج در سرزمین منا ۳۴۳ حاجی کشته و ۱۵۰۰ نفر مجروح شدند.
*در سال ۱۹۹۸ دست کم ۱۱۸ بر اثر ازدحام جمعیت جان باختند.
*در سال ۲۰۰۱ باز هم ازدحام جمعیت ۳۵ نفر از حجاج را به کام مرگ کشاند.
*در سال ۲۰۰۴ دست کم ۲۵۱ نفر به دلیل ازدحام جمعیت جان باختند.
*در سال ۲۰۰۶ بیش از ۳۴۰ نفر در مراسم رمی جمرات جان باختند.
همانگونه که اشاره شد، آخرین فجایع برای حجاج به موسم حج سال گذشته بازمی‌گردد که ابتدا شاهد سقوط جرثقیل بر روی سَر حجاج در مسجد الحرام بودیم و پس از آن نیز فاجعه منا که به دنبال آن بیش از هفت هزار نفر از حجاج مظلومانه جان باختند، رخ داد. طبق آمار موجود، فاجعه منا فجیع‌ترین حادثه ای است که تاکنون برای حجاج در سرزمین وحی اتفاق افتاده است؛ فاجعه ای که
سکوت سنگین جامعه جهانی و همچنین شیخ‌نشینان عرب بر آن سایه افکنده است.
هرچند که فاجعه منا در نتیجه بی‌کفایتی رژیم سعودی در اداره امور حج اتفاق افتاد، اما این مسأله نمی تواند مانع طرح تعداد زیادی پرسش از مقامات این رژیم در خصوص چگونگی وقوع این فاجعه گردد. فاجعه منا به دنبال بسته شدن یکی از مسیرهای پرجمعیت صحرای منا برای عبور خودروی حامل «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی اتفاق افتاد. حجاج در خیابان ۲۰۴ منا بودند که به ناگهان راه خروج آنها از این خیابان به کلی مسدود شد و تراکم جمعیت از یک سو و گرمای شدید هوا از سوی دیگر، لحظه به لحظه آنها را بی‌رمق‌تر کرد.
طبق آنچه که در گزارش های موجود در خصوص علت مسدود شدن راه‌های خروجی از خیابان ۲۰۴ آمده است، «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد با یک کاروان چند صد نفره به بهانه شرکت در مراسم رمی جمرات، بر خلاف مسیر حجاج حرکت می کنند و همین مسأله سبب می‌شود تا نظامیان سعودی به منظور سهولت عبور این شاهزاده مغرور و کاروان همراه وی، راه را بر حجاج مسدود کنند.
پس از مسدود شدن خیابان ۲۰۴ حجاجی که در صفوف اول در حال حرکت بودند در جای خود می ایستند و صف های پشت سر آنها نیز متوقف می شوند تا اینکه ازدحام جمعیت به حدی می رسد که دیگر حجاج نمی توانند خود را کنترل کنند و بدین ترتیب یکی پس از دیگری نقش زمین شده و روی هم می افتند. بسیاری از حجاج بر اثر خفگی ناشی از تراکم و ازدحام جمعیت جان باختند. اما این پایان ماجرا نبود.
«تعمدی بودن» فاجعه منا؛ فرضیه ای که همچنان مطرح است
پس از وقوع فاجعه، شمار زیادی از حجاج همچنان نیمه جان و در قید حیات بودند و در صورتی که امدادرسانی به موقع برای آنها صورت می گرفت، می توانستند از مرگ نجات یابند. با این حال، نظامیان رژیم سعودی و همچنین کمیته های امدادرسانی مستقر در صحرای منا کوچکترین اقدامی را در راستای نجات حجاج نیمه‌جان انجام ندادند تا بدین ترتیب، شمار قربانیان بیش از پیش افزایش یابد.
سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که چرا مقامات سعودی ساعتها حجاجی را که نقش بر زمین بر روی یکدیگر افتاده بودند، به حال خود رها و از امدادرسانی به آنها خودداری کردند. طبق اعلام صریح شاهدان عینی و حجاج نجات یافته از فاجعه، افراد حادثه دیده حدود ۳ ساعت بر روی زمین ماندند اما سعودیها از هرگونه امدادرسانی به آنها خودداری کردند. علاوه بر این، برخی دیگر از شاهدان عینی اعلام کردند که نیروهای امنتی رژیم سعودی پس از مشاهده ورود نیروهای امدادی وابسته به جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورهای دیگر برای نجات حجاج نیمه جان، مانع از امدادرسانی آنها شدند.
چرا با وجود دو مرکز دفاع مدنی در مجاورت خیابان ۲۰۴ که مجهز به آب‌پاش هم بودند، داخل جمعیت آب پاشی نشد؟ اقدامی که می توانست از شمار قربانیان فاجعه منا را بدون شک کاهش دهد. چرا بلافاصله با حضور امدادگران بعثه کشورها و نظم دهی آنها اجساد شناسایی و جداسازی نشد و به مجروحین که با کمی آب قابلیت احیا داشتند، کمک نشد؟
اینها همه مسائل و شبهاتی است که فرضیه تعمدی بودن فاجعه منا را بیش از پیش تقویت می کند.
با وجود گذشت یک سال از وقوع فاجعه منا همچنان پاسخ به این سؤال، مجهول مانده است که چگونه «محمد بن سلمان»، صحرای منا را با میدان جنگ اشتباه گرفت و به همراه کاروانی متشکل از چندصد نفر بر خلاف مسیر حرکت حجاج، به حرکت درآمد؟ با توجه به اینکه در آن برهه «محمد بن نایف بن عبدالعزیز» متولی اصلی اداره امور حج بود، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که «محمد بن سلمان» با یک برنامه از پیش تعیین شده به صورت کاملا تعمّدی وارد صحرای منا شده تا با رقم زدن یک فاجعه بزرگ، بن نایف را بی کفایت جلوه داده تا بدین ترتیب در مسیر تصاحب قدرت، او را از میان بردارد.
از سوی دیگر، این سؤال نیز به ذهن نیز متبادر می شود که چگونه علی رغم وجود دوربین‌های مداربسته در خیابان های واقع در صحرای منا، ازدحام جمعیت بی‌سابقه در خیابان ۲۰۴ در این دوربین‌ها رؤیت و سپس گزارش نشدند؟ مگر مأموران رژیم سعودی برای کنترل امنیت حج، این دوربین ها را زیر نظر نداشتند؟چگونه ممکن است ازدحام جمعیت آن هم طی ساعات طولانی و با وجود ده ها دوربین مدار بسته مشاهده نشود؟
مقامات رژیم سعودی طی یک سال گذشته نه به سؤال مطرح شده در خصوص علت حضور «محمد بن سلمان» در صحرای منا و حرکت وی بر خلاف مسیر حرکت حجاج پاسخ دادند و نه پاسخی برای ناپدید شدن دوربین های مداربسته در صحرای منا پس از وقوع این فاجعه غمناک، داشته اند. از سوی دیگر، عربستان سعودی سالها تجربه اداره حج با مشارکت ۴ و یا ۵ میلیون حاجی در صحرای منا را داشته است. بنابراین چگونه ممکن است در سالی که جمعیتی حدود ۳ میلیون در موسم حج شرکت کردند، چنین فاجعه بی سابقه‌ای رخ دهد؟
بر همین اساس، تا زمانی که به تمامی سؤالات مطرح شده پاسخ قانع کننده داده نشود، مسلمانان جهان این حق را برای خود قائل هستند که فرضیه تعمدی بودن فاجعه سال گذشته در صحرای منا را تا زمان آشکار شدن حقیقت همچنان مطرح سازند.
آل‌سعود؛ «شجره ملعونه»ای که از ارتکاب جنایت ابایی ندارد
البته به این نکته نیز باید اشاره کرد که جنایت های روزمره حکام سفّاک سعودی در یمن، خود به تنهایی می تواند گواهی بر تعمدی بودن وقوع فاجعه منا باشد، چراکه این جنایتها نشان می دهند که خاندان سعودی به قتل و کشتار مردم بی گناه از زن و مرد گرفته تا پیر و جوان عادت کرده و این جنایتها را با خونسردی تمام مرتکب می شوند. بدون شک کسانی که با آسودگی خاطر هزاران نفر از مردم بی گناه در یمن را به خاک و خون می کشند، شیعیان بحرین را قتل عام می کنند و با حمایت از تروریست های تکفیری در سوریه و عراق، به کشتار مردم بی گناه آنها می پردازند، هیچ ابایی از کشتار بیش از ۴ هزار حاجی نخواهند داشت. در واقع «قتل و غارت» سبک و شیوه حکمرانی «شجره ملعونه» آل‌سعود است؛ شیوه‌ای که برای این خاندان تفاوتی ندارد در یمن، سوریه، عراق و بحرین و یا در صحرای منا پیاده سازی شود.
در این میان، رفتار مقامات رژیم سعودی پس از وقوع فاجعه منا نیز بسیار قابل تأمل است. «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه رژیم عربستان نه تنها از وقوع این فاجعه عذرخواهی نکرد، بلکه از ولیعهد خود و تمامی دست اندرکاران برگزاری کنگره حج در سال گذشته تقدیر و احساسات میلیون ها مسلمان داغدار در سراسران جهان را جریحه دار ساخت. اقدام ملک سلمان، نهایت گستاخی خاندان سعودی را برای افکار عمومی منطقه و جهان به نمایش گذاشت.
در همین ارتباط، «محمد امین حطیط» تحلیگر سیاسی لبنانی می گوید: «این را بدانید که اگر عربستان سعودی مسئول اصلی وقوع فاجعه منا نبود، تا به حال نسبت به آنچه که رخ داده است، عذرخواهی کرده بود. عدم عذرخواهی مسئولان ریاض به دنبال وقوع این فاجعه و پافشاری آنها بر موفقیت خود در اداره امور حج، خود به تنهایی حاکی از آن است که مسئولیت اصلی این جنایت بر دوش خودشان است».
وقتی «شجره ملعونه» کمر به خصومت با خداوند می بندد
عربستان سعودی حتی پس از وقوع فاجعه منا، مجوز تشکیل یک کمیته حقیقت یاب به منظور تحقیق درباره علل اصلی وقوع این فاجعه را صادر نکرد. همین مسأله خود به تنهایی حاکی از آن است که سعودیها از برملا شدن علل اصلی فاجعه سال گذشته در صحرای منا در هراس هستند، در غیر این صورت گامی در راستای احقاق حقوق پایمال شده هزاران مسلمان که مظلومانه در صحرای منا جان باختند، صورت می دادند.
با تمام اینها، حکام رژیم سعودی در اقدامی که به نظر می رسد «فرار رو به جلو» باشد، شرط و شروط سختی را در مقابل جمهوری اسلامی ایران به منظور ممانعت از مشارکت ایرانی‌ها در موسم حج امسال قرار دادند. این در حالی است که بیشترین شمار قربانیان فاجعه سال گذشته متعلق به اتباع ایرانی است.
سعودیها با هدف شانه خالی کردن از مسئولیت خود برای پاسخگویی، ضمن سیاسی کردن فریضه حج، با طرح شرط و شروط ذلیلانه مانع از حضور ایرانی‌ها در موسم حج سال جاری شدند.
مقامات رژیم سعودی با جلوگیری از مشارکت اتباع ایرانی در موسم حج امسال، دامنه درگیری ها و منازعات سیاسی خود در عرصه تحولات منطقه را به مرزهای فریضه الهی حج گسترش دادند و این فریضه الهی را دستخوش انتقام جویی های سیاسی قرار دادند. این درست همان اقدامی است که در ارتباط با اتباع یمن و سوریه نیز صورت داده و آنها را نیز به مانند ایرانی ها از مشارکت در موسم حج محروم ساختند. پیش از این نیز اتباع ۳ کشور لیبی، فلسطین، عراق از ادای این فریضه محروم بودند.
در همین ارتباط، «محمد امین الحطیط» کارشناس مسائل سیاسی تصریح می کند: «الحج مطلوب لمن إستطاع إلیه سبیلا» (حج بر کسی واجب است که شرایط انجام آن را داشته باشد) و خداوند هیچگاه نفرموده است که «اگر سعودیها اجازه دهند، حج واجب می‌شود». بر همین اساس سعودیها با تعیین اینکه مسلمانان کدامیک از کشورها باید در حج شرکت و کدامیک شرکت نکنند، کمر به خصومت با خداوند بسته اند.
در هر صورت آنچه که امروز موجب گستاخ‌تر شدن مقامات رژیم سعودی شده به گونه ای که مسلمانان برخی کشورها را از ادای فریضه الهی حج محروم سازند، بدون شک سکوت سران کشورهای اسلامی در برابر آنهاست. اگر کشورهای جهان اسلامی با وحدت کلمه در برابر خاندان سلطنت طلب سعودی می ایستادند، امروز این شجره ملعونه و خبیثه به خود اجازه نمی داد پس از ضربه ای که سال گذشته بر پیکره مسلمانان جهان وارد آورد، اکنون اینگونه طلبکارانه رفتار کند.
