گروه اقتصادی مشرق -آمار بانک مرکزی نشان می دهد طی 10 ماه نخست فعالیت دولت یازدهم، حجم نقدینگی در کشور 126 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
در ابتدای دولت یازدهم یعنی پایان مردادماه سال گذشته و پس از رای اعتماد به وزرا و تشکیل کابینه، میزان نقدینگی 492 هزار میلیارد تومان بود که در پایان خردادماه امسال به 618 هزار میلیارد تومان رسیده است.
در طول 16 سال دولت های هاشمی و خاتمی در مجموع، کمتر از 90 هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور افزوده شد. در 8 سال دولت احمدی نژاد حجم نقدینگی در مجموع 400 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد؛ یعنی به طور میانگین سالانه 50 هزار میلیارد تومان. اما دولت روحانی در کمتر از یک سال عمر خود 126 هزار میلیارد تومان نقدینگی ایجاد کرده است.
لازم به یادآوری است مروری بر اظهارات مقامات اقتصادی دولت فعلی در سالیان گذشته، نشان می دهد آنها همواره نسبت به رشد بالای نقدینگی در دولت احمدی نژاد هشدار می دادند و آن را عامل تحریک تورم و به هم ریختن بازارهای کشور معرفی می کردند. با این حال، مشخص نیست این افراد اکنون که در دولت یازدهم متصدی امور شده اند، چرا برخلاف اظهارات چند ساله خود، عمل می کنند؟
حسن روحانی نیز در سال های اخیر همواره نسبت به رشد نقدینگی، موضع انتقادی داشت. به عنوان مثال وی در آذرماه 1386 نسبت به رشد نقدینگی در دولت نهم هشدار داده و گفته بود: «یکی از مسائل مهمی که باید مجلس ورود می‌کرد، بحث نقدینگی بود، چون تورم شدیدی را به وجود آورده است و تقریبا در این 2 سال، حجم پول 2 برابر شده که تورم غیرقابل تحملی را در پی داشته است و مجلس باید ورود می‌کرد.»
روحانی قبل از انتخابات سال 1388 هم اظهار داشت: « تزریق نقدینگی بی‌حساب، امروز اقتصاد ما را به کجا می‌برد و آمار به ما چه می‌گوید؟ آیا فاصله دهک‌های پایین و بالا در این مدت کاهش یافته یا بیشتر شده است؟»
وی در مهرماه سال 1387 نیز گفته بود که رابطه مستقیمی میان رشد نقدینگی و تورم وجود دارد و افزایش نقدینگی به افزایش تورم منجر خواهد شد: « نه تنها نظریه‌های مختلف اقتصادی حاکی از رابطه مستقیم رشد نقدینگی و رشد تورم است بلکه مدل‌های کمی و ریاضی برپایه مطالعه عملکرد اقتصاد ایران نیز نشانگر رابطه مستقیم این دو متغیر با یکدیگر است. در شرایطی که اقتصاد با حجم قابل توجه 68 هزار میلیارد تومانی نقدینگی در آغاز سال 84 مواجه بود در سایه انبساط پولی و مالی نامتناسب و عدم توجه به مسائل ابتدایی اقتصادی و برخلاف توصیه‌های مکرر اقتصاددانان و تعدادی از نمایندگان محترم مجلس هفتم نقدینگی با رشدهای 4/ 39 در سال 85 و 7 /27 درصد در سال 86 حجم نقدینگی در سال 1387 را به 168 هزار میلیارد تومان افزایش داد، یعنی نزدیک به 5 /2 برابر فقط طی سه سال. بر اساس گزارش‌های رسمی بانک مرکزی این افزایش نقدینگی و حجم پول، عمدتاً ناشی از افزایش پایه پولی و به دلیل افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بوده که بنا به گزارش رسمی بانک مرکزی با رشد 30 درصد بیشترین سهم را از بسط پایه پولی داشته است و این پدیده به دلیل برداشت از حساب ذخیره ارزی بیش از ظرفیت اقتصادی کشور شکل گرفت. لذا مشفقانه به دولت پیشنهاد می‌شود به جای در پیش گرفتن سیاست‌های پولی و مالی انبساطی و افزایش حجم بیش از پیش نقدینگی و تورم، با بهبود فضای کسب وکار، نقدینگی موجود را به سمت تولید هدایت نماید که امروزه، معیار توانایی دولت در تکرار شعار «توانایی» نیست. بلکه در هنر بهبود فضای کسب و کار وافزایش رشد سرمایه‌گذاری است.»
وی شهریور 1387 هم افزایش نقدینگی را به ضرر معیشت مردم دانسته و گفته بود: «اگر در روایات راجع به فقر صحبت شده و فقر مرز کفر دانسته شده به خاطر اهمیت مساله معیشت است و دیدید که دولت چقدر در پمپاژ پول به جامعه نقش دارد به طوری که در دو - سه سال گذشته حجم نقدینگی از دو برابر هم بیشتر شد و تاثیر آن در زندگی مردم کاهش قدرت خرید آنها است که قابل مشاهده است.»
روحانی بهمن 1387 نیز با اشاره به ابعاد اخلاقی تورم گفته بود: «تورم فشاری است که بر زندگی مردم وارد می‌شود و یک مالیات نانوشته، نامصوب و تحمیلی را بر گردن مردم می‌اندازد. هنگامی که دولت برای حل کسری بودجه خود به دنبال خلق پول پرفشار می‌رود و حجم نقدینگی را بالا می‌برد، در حقیقت ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم را کاهش داده است.»
وی مهرماه 1391 نیز دوباره از رشد نقدینگی انتقاد کرده با طرح این پرسش که چرا در کشور نقدینگی بی حساب و کتاب رشد می‌کند؟ گفته بود: «از سال 1384 نقدینگی در کشور 69 هزار میلیارد تومان بود، اما امروز پس از هفت سال نقدینگی به 400 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی در این 7سال نقدینگی 6 برابر رشد داشته است در حالی که رشد نقدینگی سیل بنیان‌کن است حالا بانک مرکزی نرخ تورم را هرچقدر می‌خواهد اعلام کند، از همین رشد نقدینگی می‌توان فهمید که در کشور چه می‌گذرد.»
در ابتدای دولت یازدهم یعنی پایان مردادماه سال گذشته و پس از رای اعتماد به وزرا و تشکیل کابینه، میزان نقدینگی 492 هزار میلیارد تومان بود که در پایان خردادماه امسال به 618 هزار میلیارد تومان رسیده است.
در طول 16 سال دولت های هاشمی و خاتمی در مجموع، کمتر از 90 هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور افزوده شد. در 8 سال دولت احمدی نژاد حجم نقدینگی در مجموع 400 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد؛ یعنی به طور میانگین سالانه 50 هزار میلیارد تومان. اما دولت روحانی در کمتر از یک سال عمر خود 126 هزار میلیارد تومان نقدینگی ایجاد کرده است.
لازم به یادآوری است مروری بر اظهارات مقامات اقتصادی دولت فعلی در سالیان گذشته، نشان می دهد آنها همواره نسبت به رشد بالای نقدینگی در دولت احمدی نژاد هشدار می دادند و آن را عامل تحریک تورم و به هم ریختن بازارهای کشور معرفی می کردند. با این حال، مشخص نیست این افراد اکنون که در دولت یازدهم متصدی امور شده اند، چرا برخلاف اظهارات چند ساله خود، عمل می کنند؟
حسن روحانی نیز در سال های اخیر همواره نسبت به رشد نقدینگی، موضع انتقادی داشت. به عنوان مثال وی در آذرماه 1386 نسبت به رشد نقدینگی در دولت نهم هشدار داده و گفته بود: «یکی از مسائل مهمی که باید مجلس ورود می‌کرد، بحث نقدینگی بود، چون تورم شدیدی را به وجود آورده است و تقریبا در این 2 سال، حجم پول 2 برابر شده که تورم غیرقابل تحملی را در پی داشته است و مجلس باید ورود می‌کرد.»
روحانی قبل از انتخابات سال 1388 هم اظهار داشت: « تزریق نقدینگی بی‌حساب، امروز اقتصاد ما را به کجا می‌برد و آمار به ما چه می‌گوید؟ آیا فاصله دهک‌های پایین و بالا در این مدت کاهش یافته یا بیشتر شده است؟»
وی در مهرماه سال 1387 نیز گفته بود که رابطه مستقیمی میان رشد نقدینگی و تورم وجود دارد و افزایش نقدینگی به افزایش تورم منجر خواهد شد: « نه تنها نظریه‌های مختلف اقتصادی حاکی از رابطه مستقیم رشد نقدینگی و رشد تورم است بلکه مدل‌های کمی و ریاضی برپایه مطالعه عملکرد اقتصاد ایران نیز نشانگر رابطه مستقیم این دو متغیر با یکدیگر است. در شرایطی که اقتصاد با حجم قابل توجه 68 هزار میلیارد تومانی نقدینگی در آغاز سال 84 مواجه بود در سایه انبساط پولی و مالی نامتناسب و عدم توجه به مسائل ابتدایی اقتصادی و برخلاف توصیه‌های مکرر اقتصاددانان و تعدادی از نمایندگان محترم مجلس هفتم نقدینگی با رشدهای 4/ 39 در سال 85 و 7 /27 درصد در سال 86 حجم نقدینگی در سال 1387 را به 168 هزار میلیارد تومان افزایش داد، یعنی نزدیک به 5 /2 برابر فقط طی سه سال. بر اساس گزارش‌های رسمی بانک مرکزی این افزایش نقدینگی و حجم پول، عمدتاً ناشی از افزایش پایه پولی و به دلیل افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بوده که بنا به گزارش رسمی بانک مرکزی با رشد 30 درصد بیشترین سهم را از بسط پایه پولی داشته است و این پدیده به دلیل برداشت از حساب ذخیره ارزی بیش از ظرفیت اقتصادی کشور شکل گرفت. لذا مشفقانه به دولت پیشنهاد می‌شود به جای در پیش گرفتن سیاست‌های پولی و مالی انبساطی و افزایش حجم بیش از پیش نقدینگی و تورم، با بهبود فضای کسب وکار، نقدینگی موجود را به سمت تولید هدایت نماید که امروزه، معیار توانایی دولت در تکرار شعار «توانایی» نیست. بلکه در هنر بهبود فضای کسب و کار وافزایش رشد سرمایه‌گذاری است.»
وی شهریور 1387 هم افزایش نقدینگی را به ضرر معیشت مردم دانسته و گفته بود: «اگر در روایات راجع به فقر صحبت شده و فقر مرز کفر دانسته شده به خاطر اهمیت مساله معیشت است و دیدید که دولت چقدر در پمپاژ پول به جامعه نقش دارد به طوری که در دو - سه سال گذشته حجم نقدینگی از دو برابر هم بیشتر شد و تاثیر آن در زندگی مردم کاهش قدرت خرید آنها است که قابل مشاهده است.»
روحانی بهمن 1387 نیز با اشاره به ابعاد اخلاقی تورم گفته بود: «تورم فشاری است که بر زندگی مردم وارد می‌شود و یک مالیات نانوشته، نامصوب و تحمیلی را بر گردن مردم می‌اندازد. هنگامی که دولت برای حل کسری بودجه خود به دنبال خلق پول پرفشار می‌رود و حجم نقدینگی را بالا می‌برد، در حقیقت ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم را کاهش داده است.»
وی مهرماه 1391 نیز دوباره از رشد نقدینگی انتقاد کرده با طرح این پرسش که چرا در کشور نقدینگی بی حساب و کتاب رشد می‌کند؟ گفته بود: «از سال 1384 نقدینگی در کشور 69 هزار میلیارد تومان بود، اما امروز پس از هفت سال نقدینگی به 400 هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی در این 7سال نقدینگی 6 برابر رشد داشته است در حالی که رشد نقدینگی سیل بنیان‌کن است حالا بانک مرکزی نرخ تورم را هرچقدر می‌خواهد اعلام کند، از همین رشد نقدینگی می‌توان فهمید که در کشور چه می‌گذرد.»
