مشرق، "اقتباس" و الهام از معماري ايران و جهان امري پسنديده به نظر مي رسد؛ اما تقليد صرف بدون درنظر گرفتن شرايط و زمينه هاي اجتماعي کشور و توجه به خاستگاه تئوريک معماري غرب که معماران به آن اشتغال مي ورزند، سبب انتقال ارزش هاي فرهنگي و فلسفي غرب به جامعه ايران خواهد شد.
يکي از نمونه هاي تلخ تقليد در معماري ايران، ساختمان واقع در ميدان آرژانتين است که امروز متعلق به موسسه مالي اعتباري قوامين و وابسته به نيروي انتظامي مي باشد. معماري اين برج در تقليد از ساختماني واقع در فيلادلفياي پنسيلوانياي آمريکا شکل گرفته که بلند ترين ساختمان اين شهر به نام ساختمان شماره يک ليبرتي (ONE Liberty Place) مي باشد. اين ساختمان در سال 1987 توسط معماري به نام هلموت جان طراحي و ساخته شده است. اين ساختمان 61 طبقه دارد و ارتفاع آن 288 متر است و مرکز تعاملات اجتماعي و اقتصادي شهر است.

 
در خصوص ساختمان قوامين واقع در ميدان آرژانتين، اطلاعات مکتوبي در دست نيست اما آنچه که مشهور است اين است که اين برج داراي هرمي در تاج ساختمان بوده که بعدها در اثر باد شديد اين هرم فرومي ريزد. بعدها براي ترميم آن از تاج ساختمان ليبرتي فيلادلفيا تقليد شد و نماي شيشه اي افزوده شد. 

 
شايد از نظر بصري اين ساختمان داراي زيبايي هاي نسبي نيز باشد و اين زيبايي نظر معمار طراح را به خود جلب و به کپي برداري واداشته است، اما آنچه در نقد اين ساختان به آن نسبت داده مي شود، ساختماني ملهم ازابليسک ها و ساختمان هاي ماسوني غرب است که گزاره هاي فراماسونري را در معماري ايران ترويج مي نمايد. اگرچه ممکن است طراح آن حتي نام فراماسونري را نشنيده باشد اما، تبعات تقليد صرف در جامعه اي متفاوت و چشم پوشي از هزاران سال اندوخته معماري آن، چنين است و طراحان و بهره برداران آن ناگزيرند که رنج شنيدن چنين نقدهايي را برخود هموار کنند.
کشور ايران با داشتن حدود هشت هزار سال تاريخ مدون و فرهنگ مکتوب از منابع غني فرهنگي بهره مي برد که عمده آن در هنر معماري ظهور و بروز يافته است. با اين وجود يکي از عمده معضلات معماري امروز ما پس از هشت هزاره تلاش در اين عرصه، قطع امتداد معماري امروز با گذشته است. شايد مسامحتا بتوان گفت که اين انقطاع از گذشته، زماني رخ داده که دانشکده هاي معماري در ايران آغاز به کار کردند. هرچند که بررسي علل آن قصد اين گزارش نيست، اما گرايش به معماري غربي و کپي کاري از سبک هاي معماري غرب مساله اي است که دامن گير معماري امروز کشور ايران است.
در چنين شرايطي معماران بايد بدانند که فرم يکي از شاخصه هاي معماري است و معماري وجوه ديگري نيز دارد که زمينه گرايي از جمله اين وجوه است ، يعني آنکه علاوه بر فرم بايد به زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و تاريخي و... مخاطبان معماري خود توجه داشت، که فرم گرايي صرف و نگاه کالبدي به معماري مانع از توجه به زمينه گرايي خواهد شد.

 به قلم: ابراهیم ارجمندی